Page 23 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları
P. 23
¦ DOĞAL SİSTEMLER § 23
23
Tan (Şafak) Vakti: Güneş doğmadan önceki alacakaranlık zamanıdır.
Gurup Vakti: Güneş’in ufkun altına inmesi sonucu oluşan alacakaranlık aşamasıdır.
Alacakaranlık Vakti: Güneş doğmadan önceki ya da battıktan sonraki aydınlık, yarı aydınlık,
akşam karanlığı aşamalarıdır.
Alacakaranlık süresi Ekvator’da çizgisel hız fazla olduğundan dolayı kısadır. Kutuplarda ise bu süre
daha fazladır.
EDİTÖR YAYINEVİ
B. DÜNYA'NIN HAREKETLERİ VE SONUÇLARI
Dünya’nın iki tür hareketi vardır:
1. Günlük hareketi (Kendi ekseni etrafındaki hareketi)
2. Yıllık hareketi (Güneş etrafındaki hareketi ya da yörünge hareketi)
1. DÜNYA'NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİ (GÜNLÜK HAREKET)
* Dünya, ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner, bu dönüş süresi 24 saattir. Buna günlük
hareket denir. Dönüş yönünden dolayı doğuya gittikçe yerel saat daha ileri olur, doğuda Güneş
daha erken doğar ve batar.
DÜNYA'NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİNİN SONUÇLARI
* Gece - gündüz birbirini takip eder.
* Dünya kendi ekseni etrafında döndükçe aydınlanma çemberi sürekli yer değiştirir.
* Dünya kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmektedir.
* Yerel saat farkları ortaya çıkar.
* Çizgisel hız ortaya çıkar, buna bağlı olarak;
» Sürekli rüzgârların yönlerinde sapmalar olur. (Kuzey Yarım Küre’de sağa, Güney Yarım Küre’de
sola saparlar.) Okyanus akıntılarında halkalar oluşur.
» Dinamik basınç merkezleri oluşur. (30° Dinamik Yüksek Basınç ve 60° Dinamik Alçak Basınç)
* Gün içerisinde Güneş ışınlarının geliş açıları değişir, buna bağlı olarak;
» Gün içerisinde gölge boyu ve yönü değişir.
» Günlük sıcaklık farkları oluşur.
» Meltem rüzgârları oluşur.
» Fiziksel ayrışma gerçekleşir.