Page 44 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ §
44
44 DOĞAL SİSTEMLER
ENLEMİN ETKİLERİ » Deniz suyunun sıcaklık ve tuzluluğu

* Güneş ışınlarının düşme açısına bağlı olarak » Hayvan toplulukları
sıcaklık kutuplara doğru azalır. » Kalıcı kar alt sınırı
» Tarım, orman ve yerleşmenin üst sınırı
* Çizgisel hız Ekvator’dan kutuplara doğru azalır. değişir.
* Tan (doğuş) ve gurup (batış) vakitleri kutup-
lara gidildikçe uzar.
Kalıcı kar
5000 m
EDİTÖR YAYINEVİ
Kuzey Kutbu 90°
4000 m 2500 m
45° K
2000 m

0° I. Merkez II. Merkez
45°

Ekvator Enlem I. merkez II. merkeze göre Ekvator'a daha
düzlemi açısı
yakındır. (Kalıcı kar sınırlarının başlama sevi-
Enlem Derecesi yesi gösterilmiştir.)
Aynı enlem ya da paralel üzerinde bulunan nok-
* Yer çekimi kutuplara gidildikçe artar. taların;

* Gece ve gündüz süreleri arasındaki fark » Ekvator’a uzaklıkları
kutuplara doğru artar. » Çizgisel hızları
» Yer çekimleri
* Cisimlerin gölge boyları kutuplara gidildikçe » Güneş ışınlarını alma açıları
uzar.
» Gece ve gündüz süreleri
* Güneşin öğle vakti ulaşabileceği yükselti » Gece - gündüz arasındaki süre farkları
kutuplara doğru sürekli düşer.
» Güneş’in doğuş ve batış süreleri aynıdır.
* Güneş ışınlarının geliş açısına bağlı olarak
farklı iklim kuşakları oluşur.
MERİDYENLER
* Enleme bağlı olarak iklimin değişmesi kutup-
lara doğru gidildikçe aşağıdakilerin de değiş- * Kutup noktalarını birleştiren ve paralel-
mesine sebep olur: leri dik kestiği varsayılan yarım çemberlere
meridyen, herhangi bir meridyen düzleminin
» Bitki örtüsü
başlangıç meridyeni düzlemi ile arasındaki
» Nüfus ve yerleşme açıya ise boylam denir.
» Yetiştirilen tarım ürünleri Başlangıç meridyeninin İngiltere’nin Londra

» Ekonomik faaliyetler * kenti yakınlarındaki Greenwich gözlemevi
» Akarsu rejimleri üzerinden geçtiği kabul edilmektedir.