Page 7 - 9. Sınıf Tarih Öğretmenin Ders Notları

¦ TARİH VE ZAMAN § 7 7

Oluşturulduğu Döneme Göre

Birinci elden kaynaklar: Tarihî olayın İkinci elden kaynaklar: Birinci elden kaynaklar-
geçtiği döneme ait bulgulardır. dan yararlanılarak hazırlanan kaynaklardır.

Bilgi Veren Kaynağın Türüne Göre

EDİTÖR YAYINEVİ
Yazılı kaynaklar: Sözlü kaynaklar: Kalıntılar: Sesli Görüntülü
» Ferman » Destan » Toprak Eşya Kaynaklar:
» Mühür » Efsane » Kemik » Film

» Para » Şiir » Mezar » Fotoğraf
» Gazete » Mitoslar » Silah » Resim
» Kitabe » Atasözleri » Giysi » Heykel

N
NOTOT
y Birinci elden kaynaklar, anlatılan olaya doğrudan tanık olan veya tanık olanları dinleyen kişiler
tarafından oluşturulmuştur.

* Tarihi fen bilimlerinden ve bazı beşeri bilimlerden ayıran bir diğer farklılık ise tarihte genelleme-
lerin yapılmayacak olmasıdır. Deney yönteminin kullanılmadığı tarihte nedenler tekrar edilmez.

* Fen bilimciler olayları açıklamak için deney ve gözlem yaparken tarihçiler kaynak inceleme
yoluyla geçmişi aydınlatmaya çalışırlar. Tarihçi, fen bilimci gibi benzer türdeki farklı olayların
aynı sebeplerden kaynaklandığı ya da aynı sonuçları doğurduğu yönünde bir yargıda bulunamaz.
Örneğin, İngiltere ile Almanya arasındaki ekonomik rekabetin 1914 yılında I.Dünya Savaşı'na
neden olması "Her ekonomik rekabet savaşlara yol açar." şeklinde bir tarih yasasına ulaşılamaz.

* Tarih, yönteminin yanı sıra incelediği konuların niteliği ve niceliği bakımından da diğer bilimler-
den ayrılır. Örneğin; MÖ 287-MÖ 212 yılları arasında yaşamış Yunan matematikçi, fizikçi, gök
bilimci, filozof ve mühendis Arşimet’in suyun kaldırma kuvveti ve cisimlerin öz kütlelerini keşfet-
mesini bir fizikçi, bir matematikçi, bir kimyacı veya bir gemi mühendisi kendi bakış açılarından
görecek ve tanımlayacaktır.

* Oysa tarihçi Arşimet’in yetiştiği çevreyi, o dönemin şartlarını, buluşun sonuçlarını, diğer geliş-
melere etkisini kısacası resmin bütününe anlam vermeye çalışır.