Page 9 - 9. Sınıf Tarih Öğretmenin Ders Notları

¦ TARİH VE ZAMAN § 9 9

* Tarih günümüz dünyasını anlayabilme ve gele- ZAMAN VE INSAN
cekle ilgili gerçekçi ve akılcı planlamalar yapa-
bilme konusunda insanlara yardımcı olur. ZAMAN NEDIR?

* Bu nedenle insanların tarihi bilmeleri ve tarih * Zaman, tanımlanması ve üzerinde konuşul-
ması zor bir kavramdır. Bu nedenle tarih
bilincine sahip olmaları büyük önem taşır.
boyunca insan hafızasını en fazla meşgul
TARIHE NEREDEN BAKILMALI? eden konulardan biri olmuştur.

* Tarihi olaylar ele alınırken tarihi bilgilerin * Zaman, başlangıçtan bugüne gelen ve gele-
EDİTÖR YAYINEVİ
ceğe doğru akan kesintisiz bir süreçtir.
kendi döneminin şartlarına göre değerlendi-
rilmesi gerekir. ZAMANIN TAKSIMI: TAKVIM
* Uzun yıllar önce yaşanmış bir olayın, bugü- * İnsan tarihin en eski devirlerinden itibaren
nün bakış açısı ve değer yargılarıyla ele alın- anlaşılması ve anlatılması zor olan zamanı
ması doğru değildir. görünür hâle getirmeye çalışmıştır.

* Tarihçi geçmişe ait bir bilgiyi, gerçeği anla- * Bu amaçla onu gün, ay, yıl adını verdiği
mak için kullanır. bölümlere ayırarak çeşitli takvim sistemleri
* Belgeler yoruma muhtaçtır ve olayın yaşan- oluşturmuştur.
dığı çağın ve toplumun ruhunu taşımaktadır. * Takvimler insanın geçmiş ve gelecek zamanı

* Bu nedenle o ruha göre bir açıklama ve kavrayarak hayatı düzenleyebilme ihtiyacının
sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle
yorum yapılması gerektiği unutulmamalıdır.
takvimsiz bir hayat düşünülemez.
* Örneğin, Osmanlı’da küçük yaştaki çocukların İnsan takvim sayesinde geçmişi kronolo-
ailelerinden alınmaları olarak bilinen devşirme *
sistemi günümüzde eleştirilebilir. jik olarak sıralayıp anlatabildiği gibi şimdiki
zamanı yaşayabilir ve geleceği planlayabilir.
* Ancak o dönemde buna benzer sistemler Öte yandan takvim, bireylerin olduğu kadar
değişik adlarla ve yöntemlerle başka devlet- *
ler tarafından da uygulanıyordu. toplumun zaman algısını da düzenleyerek
standart hâle getirir.
* Diğer yandan Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve Böylece her bireyin kendine göre bir zaman
yükselme dönemlerinde Balkanlarda birçok *
aile gönüllü olarak çocuklarının devşirilmesini kavramı oluşturmasının önüne geçerek sos-
istiyordu. yal hayatın düzgün biçimde işlemesine yar-
dımcı olur.
* Hatta Müslüman oldukları için kendilerinden Tarihte bilinen ilk takvim sistemlerini günü-
devşirme alınmayan Bosnalılar padişahtan *

çocuklarının devşirme olarak alınmasını rica müzden yaklaşık altı bin yıl önce Sümerler ve
Mısırlılar oluşturmuştur.
etmişlerdi.
* Ayrıca Babiller, Çinliler, Hintliler, Hititler,
* Çünkü devşirme olmak Hristiyan halk için İbraniler, Yunanlılar, Romalılar, Aztekler,
yönetenler sınıfına girerek devlet içinde yük- Mayalar, Türkler ve Araplar da kendilerine
selmenin tek yoluydu. özgü takvimler meydana getirmişlerdir.