Page 158 - 9-sinif-telafi

TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ VE İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ 157

TÜRK VE İSLAM TARİHİNDE OĞUZ TÜRKLERİ • Medreseler, kütüphaneler, rasathaneler ve ve Gürcü kuvvetlerini yenilgiye uğrattı.
• Oğuz adına ilk defa Kök Türk Yazıtları’nda rast- darüşşifalar kurarak Türk ve İslam dünyasının (1048)
EDİTÖR YAYINEVİ
lanmıştır. Bu yazıtlarda Oğuzların dokuz beyden kültürel gelişiminde pay sahibi oldular. • Pasinler Savaşı, Selçuklular ile Bizans
meydana gelmiş bir budun olduğundan söz edil- Türklerin İslam’a Hizmetleri arasında meydana gelen ilk önemli sa-
miştir.
• En güçlü budun Tokuz Oğuzlarıdır. XI. yüzyılda • Oğuzlar, Tuğrul Bey önderliğinde Müslüman vaştır.
Oğuzların büyük çoğunluğu İslamiyet’e geçti. bir devlet olan Selçuklu Devleti’ni kurdular. • Büveyhoğulları hakimiyetine son veren
Müslüman olanları olmayanlardan ayrımak için • Selçuklular Şiilere karşı Abbasi halifesini koru- Tuğrul Bey’e Abbasi halifesi “Doğunun
Türkmen adı kullanıldı. yarak İslam birliğini sağladılar. ve Batının Sultanı” unvanını verdi.
• İslamiyet’in kabulü Oğuzların sosyal hayatında • Tuğrul Bey’den sonra kardeşi Çağrı
önemli değişikliklere neden oldu. Diğer İslam dev- • Anadolu’yu İslamlaştıran Selçukluların ardın-
letlerinde olduğu gibi Oğuzların kurduğu Büyük dan Osmanlılar İslam kültürünü Avrupa’ya yay- Bey’in oğlu Alp Arslan 1063’te Selçuklu
Selçuklu Devleti’nde de arazilerin gelirleri idareci- dılar. tahtına geçti. Bu dönemde Azerbeycan
lere, komutanlara ve askerlere ikta olarak dağıtıldı. • Türkler ilim, sanat gibi birçok alanda çeşitli ve Kafkasya üzerine seferler düzenlendi.
• İkta sisteminin işleyebilmesi tarımsal üretimin eserler meydana getirdiler. Kars ve Ani kalesi fethedildi.
sürekliliğine ve vergilerin düzenli olarak toplan- Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157) • 1071 yılında Bizanslılara karşı yapılan
masına bağlıydı. • Oğuzlar, Uygur Devleti’nin yıkılmasından son- Malazgirt Savaşı ile Anadolu’nun kapıları
• Bu durumda önceleri konar-göçer bir hayat sü- ra Seyhun Nehri civarına gelerek burada Oğuz Türklere açıldı.
ren ve hayvancılıkla uğraşan Oğuzlar, İslamiyet’i
kabul ettikten sonra kademeli olarak yerleşik ha- Yabgu Devleti’ni kurdular. • Melikşah Dönemi’nde Suriye, Kudüs,
yata geçmeye ve tarımla uğraşmaya başladı. • Bu devletin subaşısı olan Selçuk Bey 960 yılın- Gürcistan, Aden ve Yemen fethedildi.
• Yerleşik hayata geçişle birlikte Oğuzlar arasın- da kendi boyu ile birlikte Cend bölgesine ge- Anadolu’da sınırlar Ege Denizi ve Boğaz-
da yaygınlaşan şehir kültürü başta mimari olmak lerek bağımsızlığını ilan etti ve boyu ile birlikte lara kadar ulaştı. Bu dönemde devlet en
üzere çeşitli sanat dallarının gelişmesini sağladı. İslamiyet’i kabul etti. geniş sınırlarına ulaştı.
• Müslüman Oğuzlar inşa ettikleri yapılarla hâkim • 1040 yılında Gaznelilere karşı Dandanakan Sa-
oldukları ülkeleri bayındır hâle getirdiler. • Melikşah’ın ölümünden hemen sonra
• Türk sanatını yerel kültürler ve Müslüman millet- vaşı’nın kazanılmasıyla Büyük Selçuklu Devleti taht kavgaları başladı.
lerin estetik anlayışıyla birleştirerek İslam âlemi- resmen kuruldu. • Sultan Sencer Dönemi’nde 1141’de Kara-
nin en seçkin sanat eserlerini ortaya çıkardılar. • Bu savaşın ardından Tuğrul Bey sultan ilan hitaylılarla yapılan Katvan Savaşı kaybe-
• Aynı şekilde İslam medeniyetinin ilim alanındaki edildi. dildi ve devlet yıkılma sürecine girdi.
birikimine kendi bilgi, beceri ve çalışkanlıklarını • Tuğrul Bey Dönemi’nde Anadolu’ya akınlar • 1153’te Oğuzlara esir düşen Sultan Sen-
ekleyerek dinî ilimlerde, felsefede, tıpta, ma-
tematikte ve astronomide dünyaca ünlü âlimler düzenlendi. Anadolu’ya gönderilen Selçuklu cer’in ölümüyle devlet resmen yıkılmış
yetiştirdiler. ordusu Erzurum’un Pasinler Ovası’nda Bizans oldu.