Page 4 - 9. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF
P. 4

PARAGRAF TESTİ  1                                                    1. ÜNİTE: TARİH VE ZAMAN

         5  Kronoloji, geçmişten günümüze meydana gelen gelişme-  7  Takvim;  zamanı  yıllara,  aylara,  haftalara  ve  günlere
            lerin zamanını tespit ederek sıralar. Coğrafya, insan ve   ayırma yöntemidir. Zamanı bilme ve verimli kullanma
            mekânın karşılıklı etkileşimini araştırır. Diplomasi; siyasi   gerekliliği takvim gibi önemli bir buluşun ortaya çıkma-
            belgelerin cins, şekil ve içerik olarak değerlendirmesini   sına yol açmıştır. İnsanlar tarihin akışı içinde zaman
            yapar. Arkeoloji, kazı yolu ile toprak ve su altındaki maddi   ölçüsü olarak çeşitli takvimler kullanmışlardır. Yapılan
            kalıntıları ortaya çıkarır. Heraldik, tarihte devletlerin kul-  astronomik gözlemler sonucunda yıldızların, Ay’ın ve
            landığı armaları inceler. Etnografya; toplumların örf, âdet,   Güneş’in  hareketlerine  dayanan  takvimler  meydana
            gelenek ve yaşayışlarını inceler. Antropoloji, insan ırkını   getirilmiş  ve  geliştirilmiştir.  Takvimin  kullanılmasında
            inceler ve kültürlerin gelişimini araştırır. Nümizmatik, tarih   Sümerler ve Mısırlılar öncü olmuşlardır. İlk güneş takvi-
            içerisinde basılan paraları inceler. Paleografya; yazıları,   mini Mısırlılar, ilk ay takvimini ise Sümerler oluşturmuştur.
            alfabeleri ve bunların zaman içerisindeki değişimlerini   Sümerler, 360 günden ibaret olan ay yılını, 30 günlük 12
            inceler. Filoloji; dillerin tarihini, gelişimini ve değişimini   aya bölmüşlerdir. Ay’ın dünya çevresinde 12 kez dön-
            araştırır. Epigrafi, kitabeleri inceler. Sosyoloji, toplumu ve   mesi, bir ay yılını oluşturur. Mısırlılar ise güneş yılını 365
            toplumsal olayları inceleyen bilim dalıdır. İstatistik; verile-  gün olarak kabul ederek 12 aya bölmüşlerdir. Dünya’nın
            rin toplanması, sınıflandırılması, sunulması ve yorumlan-  Güneş çevresinde bir kez dönmesi güneş yılını oluşturur.
            masını konu alan bilim dalıdır.
                                                                  Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
            Buna göre parçadan çıkarılacak genel yargı aşağıda-   yoktur?
            kilerden hangisidir?                                  A)  Takvim ne demektir?
            A)  Tarihçi yaptığı araştırmalarda öncelikle birinci elden   B)  Takvim nasıl ortaya çıkmıştır?
               kaynaklardan faydalanır.
                                                                  C)  Takvimler neye göre oluşturulmuştur?
            B)  Karmaşık olaylar tarihe yardımcı bilim dallarıyla çö-  D)  Takvimin  kullanılmasına  hangi  milletler  öncülük  et-
               zülür.                                                miştir?
            C)  Her bilim dalının farklı çalışma alanları vardır.
                                                                  E)  Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi hangi tak-
            D)  Tarihi olaylar tümdengelim ve tümevarım yöntemle-    vim yılını oluşturur?
               riyle kavranmaz.
            E)  Arkeoloji bilimi diğer bilim dallarının çözemediği geç-
               miş olayları aydınlatır.

         6  Mısırlılar tarafından güneş yılı esasına göre oluşturu-
            lan takvim Roma Hükümdarı Julius Caesar (Jül Sezar)   8  Kölelik, eski çağlardan XVIII. yüzyılın sonlarına kadar
            zamanında yeniden düzenlenmiş ve “Jülien (Jülyen) tak-  devam eden bir uygulama oldu. Ancak Amerikan Bağım-
            vimi” adıyla kullanılmaya başlanmıştır. (I) Daha sonra   sızlık Bildirgesi (1776) ve Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları
            Jülien takvimi, Papa XIII. Gregorious tarafından yeni-  Bildirgesi’nin (1789) yayımlanmasının ardından kölelik,
            den oluşturularak “Gregoryen takvimi” adını almıştır. (II)   insan haklarına aykırı bir uygulama hâline geldi. Bu tarihî
            Zaman  içerisinde  kullanımı  yaygınlaşarak  günümüze   metinlerin her ikisinde de insanların özgür ve eşit doğup
            kadar ulaşmıştır. (III) Bugün dünya genelinde bu takvim   yaşadıkları, doğuştan getirdikleri bu hakların başkasına
            kullanılmaktadır. (IV) Her toplum kendine özgü bir takvim   devredilemeyeceği hükme bağlandı. Köle ticaretini 1792
            oluştururken yaşamlarını en çok etkileyen olayı takvim-  yılında çıkardığı kanunla yasaklayan ilk ülke Danimarka
            lerinin başlangıcı olarak kabul etmişlerdir. (V) İbraniler,   oldu. Onu İngiltere ve 1808’de köleliği yasaklayan Ame-
            MÖ 3761 yaratılış yılını; Yunanlılar, ilk olimpiyat oyunla-  rika Birleşik Devletleri izledi. İnsanlığın köleliğe karşı
            rının yapıldığı MÖ 776; Romalılar, Roma şehrinin kuru-  mücadelesi 10 Aralık 1948’de Birleşmiş Milletler Genel
            luşu olan MÖ 753; Müslümanlar da Hz. Muhammed’in      Kurulunda kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirge-
            Mekke’den Medine’ye hicret ettiği 622 yıllarını başlangıç   si’yle dünya çapında bir zafer kazandı.
            olarak kabul etmişlerdir.                             Bu metnin anlatımında aşağıdaki anlatım biçimlerin-
                                                                  den hangisi ağır basmaktadır?
            Bu  parça  iki  paragrafa  ayrılmak  istenirse  ikinci
            paragraf numaralandırılmış cümlelerin hangisiyle      A) Açıklama              B) Tartışma
            başlar?                                               C) Öyküleme              D) Betimleme

            A) I      B) II     C) III    D) IV      E) V         E) Tanık gösterme

          4     Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih
                                          MARKAJ YAYINLARI
   1   2   3   4   5   6   7   8   9