Page 4 - 9. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF
P. 4
PARAGRAF TESTİ 1 1. ÜNİTE: TARİH VE ZAMAN
5 Kronoloji, geçmişten günümüze meydana gelen gelişme- 7 Takvim; zamanı yıllara, aylara, haftalara ve günlere
lerin zamanını tespit ederek sıralar. Coğrafya, insan ve ayırma yöntemidir. Zamanı bilme ve verimli kullanma
mekânın karşılıklı etkileşimini araştırır. Diplomasi; siyasi gerekliliği takvim gibi önemli bir buluşun ortaya çıkma-
belgelerin cins, şekil ve içerik olarak değerlendirmesini sına yol açmıştır. İnsanlar tarihin akışı içinde zaman
yapar. Arkeoloji, kazı yolu ile toprak ve su altındaki maddi ölçüsü olarak çeşitli takvimler kullanmışlardır. Yapılan
kalıntıları ortaya çıkarır. Heraldik, tarihte devletlerin kul- astronomik gözlemler sonucunda yıldızların, Ay’ın ve
landığı armaları inceler. Etnografya; toplumların örf, âdet, Güneş’in hareketlerine dayanan takvimler meydana
gelenek ve yaşayışlarını inceler. Antropoloji, insan ırkını getirilmiş ve geliştirilmiştir. Takvimin kullanılmasında
inceler ve kültürlerin gelişimini araştırır. Nümizmatik, tarih Sümerler ve Mısırlılar öncü olmuşlardır. İlk güneş takvi-
içerisinde basılan paraları inceler. Paleografya; yazıları, mini Mısırlılar, ilk ay takvimini ise Sümerler oluşturmuştur.
alfabeleri ve bunların zaman içerisindeki değişimlerini Sümerler, 360 günden ibaret olan ay yılını, 30 günlük 12
inceler. Filoloji; dillerin tarihini, gelişimini ve değişimini aya bölmüşlerdir. Ay’ın dünya çevresinde 12 kez dön-
araştırır. Epigrafi, kitabeleri inceler. Sosyoloji, toplumu ve mesi, bir ay yılını oluşturur. Mısırlılar ise güneş yılını 365
toplumsal olayları inceleyen bilim dalıdır. İstatistik; verile- gün olarak kabul ederek 12 aya bölmüşlerdir. Dünya’nın
rin toplanması, sınıflandırılması, sunulması ve yorumlan- Güneş çevresinde bir kez dönmesi güneş yılını oluşturur.
masını konu alan bilim dalıdır.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
Buna göre parçadan çıkarılacak genel yargı aşağıda- yoktur?
kilerden hangisidir? A) Takvim ne demektir?
A) Tarihçi yaptığı araştırmalarda öncelikle birinci elden B) Takvim nasıl ortaya çıkmıştır?
kaynaklardan faydalanır.
C) Takvimler neye göre oluşturulmuştur?
B) Karmaşık olaylar tarihe yardımcı bilim dallarıyla çö- D) Takvimin kullanılmasına hangi milletler öncülük et-
zülür. miştir?
C) Her bilim dalının farklı çalışma alanları vardır.
E) Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi hangi tak-
D) Tarihi olaylar tümdengelim ve tümevarım yöntemle- vim yılını oluşturur?
riyle kavranmaz.
E) Arkeoloji bilimi diğer bilim dallarının çözemediği geç-
miş olayları aydınlatır.
6 Mısırlılar tarafından güneş yılı esasına göre oluşturu-
lan takvim Roma Hükümdarı Julius Caesar (Jül Sezar) 8 Kölelik, eski çağlardan XVIII. yüzyılın sonlarına kadar
zamanında yeniden düzenlenmiş ve “Jülien (Jülyen) tak- devam eden bir uygulama oldu. Ancak Amerikan Bağım-
vimi” adıyla kullanılmaya başlanmıştır. (I) Daha sonra sızlık Bildirgesi (1776) ve Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları
Jülien takvimi, Papa XIII. Gregorious tarafından yeni- Bildirgesi’nin (1789) yayımlanmasının ardından kölelik,
den oluşturularak “Gregoryen takvimi” adını almıştır. (II) insan haklarına aykırı bir uygulama hâline geldi. Bu tarihî
Zaman içerisinde kullanımı yaygınlaşarak günümüze metinlerin her ikisinde de insanların özgür ve eşit doğup
kadar ulaşmıştır. (III) Bugün dünya genelinde bu takvim yaşadıkları, doğuştan getirdikleri bu hakların başkasına
kullanılmaktadır. (IV) Her toplum kendine özgü bir takvim devredilemeyeceği hükme bağlandı. Köle ticaretini 1792
oluştururken yaşamlarını en çok etkileyen olayı takvim- yılında çıkardığı kanunla yasaklayan ilk ülke Danimarka
lerinin başlangıcı olarak kabul etmişlerdir. (V) İbraniler, oldu. Onu İngiltere ve 1808’de köleliği yasaklayan Ame-
MÖ 3761 yaratılış yılını; Yunanlılar, ilk olimpiyat oyunla- rika Birleşik Devletleri izledi. İnsanlığın köleliğe karşı
rının yapıldığı MÖ 776; Romalılar, Roma şehrinin kuru- mücadelesi 10 Aralık 1948’de Birleşmiş Milletler Genel
luşu olan MÖ 753; Müslümanlar da Hz. Muhammed’in Kurulunda kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirge-
Mekke’den Medine’ye hicret ettiği 622 yıllarını başlangıç si’yle dünya çapında bir zafer kazandı.
olarak kabul etmişlerdir. Bu metnin anlatımında aşağıdaki anlatım biçimlerin-
den hangisi ağır basmaktadır?
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci
paragraf numaralandırılmış cümlelerin hangisiyle A) Açıklama B) Tartışma
başlar? C) Öyküleme D) Betimleme
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Tanık gösterme
4 Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih
MARKAJ YAYINLARI