Page 9 - 9. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

2. ÜNİTE: İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ PARAGRAF TESTİ 2

1 Göbeklitepe’deki kazılarda günümüzden 12 bin yıl önce- 3 Sümerlerden sonra çivi yazısı Akad, Babil, Asur, Hitit
sine ait tapınaklarla karşılaşıldı. (I) 15-20 metre çapın- ve Urartu gibi medeniyetler tarafından geliştirilmiştir.
daki bu tapınaklarda “T” ve ters “L” harflerine benzeyen Hiyeroglif yazısını kullanan Mısırlılar, yazı aracı olarak
tek parça hâlindeki anıtsal taş sütunlar daire şeklinde papirüs ve fırça gibi araçlar kullanmıştır. Böylece yazının
sıralanıyor. (II) Tapınağın merkezinde yine “T” biçimli taşınabilirliği kolaylaşmıştır. Mısır yazısı, 22 harften olu-
sütunlar bulunuyor ve her biri 40-50 ton ağırlığındaki şan Fenike alfabesinin gelişmesine de model olmuştur.
bu taşların yüksekliği 4-6 metre arasında değişiyor. (III) Bu alfabeden Sami, sonrasında da Latin alfabesi geliş-
Uzmanlara göre insanı simgeleyen bu sütunların üze- tirilmiştir. İlk kez Bergama’da hayvan derisinden üreti-
rinde boğa, turna, akbaba, kaplumbağa, yılan, tilki, aslan, len parşömenler birleştirilerek kitap hâline getirilmiştir.
kurt ve örümcek kabartmaları ve heykelleri yer alıyor. (IV) Çin medeniyeti ise parşömenden daha ucuza mal olan
Dünyanın bilinen en eski ve en büyük tapınak yerleşkesi tekstilden yapılan kâğıdı üretmiştir. VIII ve IX. yüzyıllarda
Göbeklitepe Tarih Öncesi Dönem ve yerleşik hayata İslam medeniyeti kâğıt üretimini yaygınlaştırmıştır.
geçişle ilgili pek çok bilgiyi altüst etti. (V)
Bu metnin yazılış amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Parçanın anlam bütünlüğü dikkate alındığında numa- A) Çivi yazısının nasıl geliştirildiğini belirtmek
ralandırılmış yerlerin hangisine “Yakın zamana kadar
Çayönü ve Çatalhöyük’ün en eski yerleşmeler olduğu B) İnsanlık tarihinde kullanılan alfabeleri tanıtmak
kabul edilirken Göbeklitepe’nin keşfiyle birlikte uygarlıklar C) Yazının icadıyla yaşanan bazı süreçleri belirtmek
ve dinler tarihinin yeniden yazılması ihtiyacı ortaya çıktı.” D) Kâğıt kullanımına geçişin nedenlerini dile getirmek
cümlesinin getirilmesi uygun olur? E) Yazıyı kullanan medeniyetleri sıralamak

A) I B) II C) III D) IV E) V

4 Mısır’da toplum kâtipler, rahipler, askerler, tüccarlar,
zanaatkârlar, çiftçiler ve köleler olmak üzere çeşitli sınıf-
lara ayrılmıştır. Mısır ekonomisi tarım, ticaret ve maden-
2 Yazının icadından önceki dönem olan tarih öncesi devir- ciliğe dayanmıştır. Mısırlılar, Asya ve Afrika ülkeleri ile
ler sınıflandırılırken insanların kullanmış oldukları araç ticari ilişkilerde bulunmuşlardır. Mısırlılar, hiyeroglif adı
gereç ve madenlerden yola çıkılmıştır. Buna göre tarih verilen resim yazısı kullanmışlardır. Yazılarını papirüs bit-
öncesi Taş Çağı ve Maden Çağı şeklinde dönemlendi- kisinden yapılan kâğıtlara yazmışlardır. Çok tanrılı dine
rilmiştir. Yazının icadıyla birlikte tarihî çağlar başlamıştır. inanan Mısırlılar, ölümden sonraki yaşama inandıkları için
Taş Çağı; Eski Taş, Orta Taş ve Yeni Taş Çağı olmak ölülerini mumyalamışlardır. Mumyalama teknikleri saye-
üzere kendi içinde çağlara ayrılırken Maden Çağı da sinde insan vücudunu tanıyan Mısırlılar, tıp alanında ve
Bakır, Tunç ve Demir Çağı olarak dönemlere ayrılmış- eczacılıkta gelişmişlerdir. Matematikte ondalık sayı siste-
tır. Zamanla bu dönemlendirmeye, üretim ve yerleşme mini bulmuşlar, ilk defa dört işlemi kullanmış, “pi sayısı”nı
biçimiyle yaşam koşullarını belirleyen diğer etkenler de bugünkü değerine yakın hesaplamışlardır. Mısırlılar geo-
eklenmiştir.
metride de önemli ilerleme kaydetmişlerdir. Nil Nehri’nin
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılabilir? hareketlerini incelemeleri astronomide gelişmelerine kat-
A) Tarih öncesi devirler bu dönemdeki yaşam koşulları- kıda bulunmuş, bu da takvimi icat etmelerini sağlamıştır.
na göre adlandırılır. Mısır’da firavunlar için piramitler, halk için ise labirent
B) Taş Çağı, bu dönemde kullanılan madenlere göre denen mezarlar yapılmış; bu mezarlara çeşitli araç, gereç
ve yiyecekler konulmuştur. Bu anlayış Mısırlıların ölüm-
kendi içinde sınıflandırılmıştır. den sonraki yaşama inanmalarından kaynaklanmaktadır.
C) Maden Çağı’na geçildiğinde taş ile yapılan malzeme-
ler yerini maden ile yapılanlara bırakmıştır. Bu metnin anlatımında aşağıdaki anlatım biçimlerin-
den hangisi ağır basmaktadır?
D) Taş ve Maden çağları kendi içlerinde üç döneme ay-
rılırlar. A) Tartışma B) Açıklama
E) Yazının icadıyla birlikte Taş Çağı ve Maden Çağı C) Öyküleme D) Betimleme
başlamıştır. E) Tanımlama

Markaj Yayınları / 9. Sınıf Tarih 9
MARKAJ YAYINLARI