Page 44 - 9. SINIF TARİH FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 2 6. ÜNTE: TÜRKLERN SLAMYET’ KABULÜ VE LK TÜRK SLAM DEVLETLER

5 Selçuklular, Gaznel�ler� 1035’te Nesâ’da, 1038’de 7 Sultan Mel�kşah 38 yaşında öldüğünde ger�de Kaş-
Serahs’ta mağlup etm�şt�r. Bu �k� zaferden sonra Gaz- gar’dan Marmara Den�z�’ne, Kafkaslardan Yemen ve
nel�ler’�n bölgedek� s�yas� ve askerî durumu c�dd� şek�lde Aden’e kadar uzanan büyük b�r �mparatorluk bırakmıştı.
sarsılmıştır. Bu nedenle Gaznel� Mesud, sarsılan duru- Mel�kşah’ın ölümünden hemen sonra taht kavgaları baş-
munu kuvvetlend�rmek �ç�n ordusuyla Serahs’a yürü- ladı. Eş� Terken Hatun, hal�fen�n onayını alarak 1092’de
müştür. Tuğrul ve Çağrı beyler de Sultan Mesud’un bu 4 yaşındak� oğlu adına Bağdat’ta hutbe okuttu. N�zâmül-
hareket� üzer�ne savaş hazırlıklarına başlamıştır. Sonuçta mülk taraftarlarının destekled�ğ� Mel�kşah’ın d�ğer oğlu
�k� ordu arasında 1040 Dandanakan Savaşı meydana gel- Berkyaruk, kardeş�yle g�rd�ğ� taht mücadeles�n� kazana-
m�şt�r. Dandanakan Savaşı sonucunda Tuğrul Bey, Sul- rak tahta çıktı. Ancak Terken Hatun, saltanatı ele geç�r-
tan Mesud’un sarayında tahta oturmuş ve “sultan” �lan mek �ç�n önce Berkyaruk’un dayısı İsma�l Yakut�’y� daha
ed�lm�şt�r. Bu amaçla 1043 yılında başkent�, Rey şehr�ne sonra da amcası Tutuş’u yönet�me karşı �syan ett�rd�.
taşıyarak fet�hler�n batı yönünde olacağını gösterm�şt�r.
Aşağıdak�lerden hang�s� ver�len parçanın konusu
Bu parça d�l ve anlatım yönünden değerlend�r�ld�- olmaya en uygundur?
ğ�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne ulaşılamaz? A) Berkyaruk’un tahta çıkması
A) Sayısal �fadeler kullanılarak konuya netl�k kazandırıl- B) Mel�kşah’ın ölümünden sonrak� taht kavgaları
mıştır.
C) Terken Hatun’un oğlunu yönet�me dah�l etmek �ste-
B) Genel olarak nesnel cümleler kullanılmıştır mes�
C) Açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır. D) İsma�l Yakut� ve Tutuş’un İsyanları
D) Zaman zaman öznel �fadelere yer ver�lm�şt�r. E) Mel�kşah’ın vefatı
E) Kahraman bakış açısıyla yazılmıştır.

8
6 Sultan Alp Arslan, Malazg�rt Zafer�’nden sonra İsfahan’a I. 1156’da esaretten kurtulan Sencer’�n 1157 yılında
dönerek burada, kend�s�ne bağlı em�r ve hükümdarların ölmes�yle Büyük Selçuklu İmparatorluğu tar�h sahne-
tebr�kler�n� kabul etm�şt�r. Daha sonra Karahanlılar üze- s�nden çek�ld�.
r�ne sefere çıkan Sultan, Maveraünneh�r sınırındak� Bar-
zam Kales�’nde d�ren�şle karşılaşmıştır. Kale Komutanı II. Bu anlaşmazlık sonucunda �k� taraf arasında Belh’te
Yusuf el−Harezmî tesl�m olduktan sonra sultanın huzu- (1153) meydana gelen savaşı Sencer kaybett� ve
runa çıkarıldığı sırada üzer�nde sakladığı hançerle Alp Oğuzlara es�r düştü.
Arslan’ı yaralamıştır. Dört gün sonra şeh�t olan Sultan Alp III. Sultan Sencer, ülkes�nde yaşayan Oğuzlar �le verg�
Arslan’ın cenazes� Merv’e get�r�lerek babası Çağrı Bey’�n ödeme konusunda b�r anlaşmazlık yaşadı.
yanına defned�lm�şt�r. Numaralandırılmış met�nler�n “g�r�ş-gel�şme-sonuç”

Parçanın anlatımında ağırlıklı olarak aşağıdak�lerden şekl� aşağıdak�ler�n hang�s�nde doğru olarak ver�l-
hang�s� kullanılmıştır? m�şt�r?

A) Öyküleme B) Örneklend�rme A) I − II − III B) I − III − II
C) Tanık gösterme D) Tartışma C) II − I − III D) III − II − I
E) Karşılaştırma E) III − I − II

44 Markaj Yaynlar / 9. Snf Tarih
MARKAJ YAYINLARI