Page 105 - lgs-turkce-mavi-kitap
P. 105

FİİLİMSİLER                                                                           103
           16 - 18. soruları aşağıdaki metne ve verilen bilgilere   17  Metindeki  fiilimsileri  doğru  ve  eksiksiz  bulan
           göre cevaplayınız.                                 Begüm, sıfat-fiillerden birinin diğer sıfat-fiillerden
                                                              farklı bir fiilimsi eki aldığını fark etmiştir.
                 (1) Olasılık, bir şeyin olma ihtimalini analiz etmek   Bu fiilimsi metnin hangi cümlesinde yer almak-
            için mantık ve aritmetiği kullanan bir matematik dalı-  tadır?
            dır. (2) Bir labirentte hangi yöne dönmek gerektiğini   A) 1   B) 3      C) 5        D) 6
            tahmin etmekten dışarı çıkarken şemsiye alıp alma-
            maya karar vermeye kadar her şeye uygulanabilir.
                 (3) İnsanların çoğu, arkasındaki matematiği düşün-
            meden olasılık hakkında konuşur. (4) Fakat sigorta
                             EDİTÖR YAYINEVİ
            uzmanları gibi bazı insanlar, olasılık üzerinde çok   18  Metinde  geçen  “İnsanların  çoğu  arkasındaki
            daha  dikkatlice  düşünür.  (5)  Örneğin;  bir  sigorta   matematiği düşünmeden olasılık hakkında konu-
                                                              şur.” cümlesindeki fiilimsinin benzeri aşağıda-
            uzmanı,  hayat  sigortası  masraflarını  hesaplamak   kilerden hangisinde vardır?
            için bir insanın ne kadar yaşama ihtimali olduğunu
            belirlemelidir. (6) Bu, o kişinin yaşı, sağlığı ve yaptığı   A)  Affetmek ve unutmak büyük insanların intika-
                                                                 mıdır.
            iş gibi faktörlere dayanır.
                                                              B)  Akşam eve gelirken iki tane ekmek alır mısın?
                                                              C)  Yolculuğa çıkmak için henüz erken değil mi?
            Şifreleme Kuralları:
                                                              D)  Gerçekten hiç evden çıkacak hâlim yok bugün.
               ● İsim-fiil için “S”, sıfat-fiil için “E”, zarf-fiil için “V”
              harfi seçilmiştir.
               ● Fiilimsi türü cümlede ilk defa görüldüğü an ilgili
              harf yazılır.
               ● Bir fiilimsi birden fazla görülse de ilgili harf tekrar   19
              yazılmaz.                                       İsim-fiiller ve sıfat-fiiller fiilimsi özelliğini yitirip
                                                              kavram adı olabilir. Fiilimsi özelliğini yitirip kav-
                                                              ram adı olan sözcüklerle fiilimsileri karıştırmamak
                                                              için olumsuzluk ekinden yararlanabiliriz. Fiilimsi-
                                                              lerin olumsuzu yapılabilir ancak fiilimsi özelliğini
                                                              yitirmiş kalıcı adların olumsuzu yapılamaz. Örne-
                                                              ğin “Evde hiç içecek kalmamış.” cümlesindeki
                                                              “içecek” sözcüğünü olumsuz yapamayız.

           16  Metnin cümleleri, içerdikleri fiilimsilere göre şifre-  Veysel Öğretmen bu açıklamayı yaptıktan sonra
               leme kuralları göz önünde bulundurularak incele-  aşağıdaki  cümleleri  tahtaya  yazar.  Öğrencilere
               necektir ve her cümleye harflerden oluşan kodlar   “Numaralandırdığım cümlelerden hangisinde fii-
               verilecektir.                                  limsi kavram adı olmamıştır?” diye sorar.
               Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylene-     I.  Sağlıklı kalmak için her gün spor yapmalıyız.
               mez?
                                                              II.  Canınız hafif bir tatlı istiyorsa dondurmayı tercih
               A)  Metindeki cümlelerin tümü bu kurallara göre   edebilirsiniz.
                  kodlanabilir.
                                                              III. Dolabımda doğru dürüst giyecek kalmamış.
               B)  Metinde “SE” koduna sahip iki cümle bulun-  IV. Maaşının  bir  kısmını  yakacak  giderleri  için
                  maktadır.                                     ayırdı.
               C)  Metnin yalnızca tek bir cümlesi üç harf ile kod-  Buna göre öğrenciler hangi cümleyi seçerlerse
                  lanabilir.                                  Veysel Öğretmen’in sorusuna doğru cevap ver-
               D)  Metinde tek harfli koda sahip iki cümle bulun-  miş olurlar?
                  maktadır.                                   A) IV       B) III      C) II       D) I
   100   101   102   103   104   105   106   107   108   109   110