Page 114 - 11_kimya_ogretmenin

112 KİMYASAL TEPKİMELERDE HIZ
ˇ Zıt yüklü iyon sayısı az olan tepkimeler daha hızlı gerçekleşir.

+
-
K (suda) + Br (suda) KBr(k) (Hızlı)
-
Ca +2 (suda) + 2Br (suda) CaBr (suda) (Yavaş)
2
ˇ Zıt yüklü iyonlar arasında gerçekleşen tepkimelerde iyon yükü büyük olanın tepkime hızı
daha fazladır.
+
-
Na (suda) + Cl (suda) NaCl(k) (Yavaş)
Mg +2 (suda) + O -2 (suda) MgO(k) (Hızlı)
YAYINEVİ
NOT
Jeolojik olaylar, kömür ve petrol oluşumu, demirin paslanması ve gümüşün kararması yavaş
gerçekleşen olaylara örnek verilebilir.

b. Derişim
ˇ Reaktiflerin derişimi arttıkça etkin çarpışma sayısı ve tepkime hızı artar.
ˇ 1 M HCl çözeltisi ve 2 M HCl çözeltisinin 2 g Ca metali ile verdiği tepkimelerin hızları
karşılaştırıldığında 2 M'lık HCl çözeltisi daha hızlı tepkime verir.
Ca(k) + 2HCl(suda) (1 M) → CaCl (suda) + H (g) (Yavaş)
2
2
rin sayısı artar. EDİTÖR
Ca(k) + 2HCl(suda) (2 M) → CaCl (suda) + H (g) (Hızlı)
2
2
c. Sıcaklık
ˇ Sıcaklık arttıkça tepkimeye giren taneciklerin kinetik enerjileri dolayısıyla etkin çarpışma
sayısı ve tepkime hızı artar.
ˇ Bir kimyasal tepkimenin sıcaklığı artırılırsa;
F Molekül sayısı
Taneciklerin kinetik enerjisi ve hızı artar.
Etkin çarpışma sayısı ve eşik enerjisini aşan
F Eşik enerjisi (Ea)
tanecik sayısı artar.
F
Aktifleşmiş kompleks oluşturabilecek tanecikle-
T 2
k değeri ve tepkime hızı artar.
F T 1
F T >T Kinetik
Eşik enerjisinin değeri değişmez.
F 2 1 enerji
Tepkimenin izlediği yol ve tepkime mekanizması
değişmez.
Toplam tanecik sayısında ve reaktif derişiminde bir değişim olmaz.
F
NOT
Sıcaklık artışı, ekzotermik ve endotermik bütün tepkimelerin hızını arttırır.