Page 126 - 11_kimya_ogretmenin

124 KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE
ˇ Tepkime denklemindeki bileşenlerin derişimlerinin sabit kalması için sistem kapalı, sıcaklık
sabit ve tepkime tersinir olmalıdır.

ˇ Denge dinamik bir süreçtir. Dengenin dinamik olması, girenlerden ürünlerin ve ürünlerden
girenlerin oluşma hızlarının birbirine eşit olduğunu gösterir.

ˇ Denge anında;
İleri ve geri tepkime hızları eşittir.
F
F
Sıcaklık, basınç ve hacim gibi koşullar sabittir.
Belirli koşullarda reaktiflerin ve ürünlerin derişimleri sabit kalır.
F
F
Makroskobik (gözlenebilen) olaylar durmuştur.
Mikroskobik (gözlenemeyen) olaylar devam eder. Yani girenlerden ürünler, ürünlerden
F
girenler aynı hızla oluşmaya devam eder.
Tepkime %100 verimle gerçekleşmez.
F YAYINEVİ
Her bileşen tepkimenin gerçekleştiği sistemde bulunur.
F
Maksimum düzensizlik ile minimum enerji eğilimleri uzlaşır.
F
EDİTÖR
ˇ Belirli koşullarda aynı maddenin farklı fiziksel halleri arasında kurulan dengeye fiziksel
denge denir. Hâl değişimlerindeki dengeler ve çözünürlük dengeleri fiziksel dengedir.
ˇ Belirli koşullarda kimyasal bir olayda reaktiflerin ve ürünlerin derişimlerinin sabit kaldığı
duruma kimyasal denge denir.

H O(s)  H O(g) (Fiziksel denge)
2
2
N O (g)  2NO (g) (Kimyasal denge)
2
4
2
ˇ Girenlerin ve ürünlerin aynı fazda olduğu denge tepkimelerine homojen denge, en az bir
maddenin farklı fazda olduğu denge tepkimelerine heterojen denge denir.
N (g) + 3H (g)  2NH (g) (Homojen denge tepkimesi)
2
2
3
2KClO (k)  2KCl(k) + 3O (g) (Heterojen denge tepkimesi
3
2
NOT
Denge, tepkime mekanizmasına bağlı olmayan dinamik bir olaydır.
2. DENGE SABİTİ
r i
ˇ aA(g) + bB(g) r cC(g) + dD(g) denge tepkimesinde,
F g i i i a b
İleri tepkime hızı (r ); r = k [A] [B]
F g g g c d
Geri tepkime hızı (r ); r = k [C] [D] şeklinde yazılır.