Page 111 - tyt_tek_kitap_konu
P. 111
BEŞERİ SİSTEMLER 513
NÜFUS PİRAMİTLERİ Çan şeklinde olan şeklindeki piramit
yaş grupları
65+
Ɖ Piramitler ülkelerin gelişmişlik seviyesi hakkında 60-64
önemli bilgiler veren grafiklerdir. Nüfus piramitleri; 55-59 60
50-54
45-49
nüfusun miktarı, cinsiyet durumu, nüfusun yaş grup- 40-44
35-39
larına göre dağılımı, ortalama yaşam süresi, doğum 30-34
25-29
20-24
ve ölüm oranları, nüfustaki hareketlenmeler hakkında 15-19 15
10-14
bilgi verir. 5-9 milyon
0-5
0 5 10 15 20 8 6 4 2 0 2 4 6 8
Üçgen şeklindeki piramit Çan şeklindeki piramit, oldukça önemli bir zaman devre-
sinde, düşük doğum ve ölüm oranları denendikten sonra
yaş grupları
65+ doğum oranını arttıran bir nüfusu göstermektedir. Bu tip
60-64
55-59
50-54 60 piramit, Rusya ve İrlanda gibi ülkelere özgüdür.
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24 Asimetrik piramit şeklindeki piramit
15-19 15
10-14
5-9 yaş grupları
0-5 milyon 65+
0 5 10 15 20 8 6 4 2 0 2 4 6 8 60-64
55-59
Doğum oranları fazladır. Buna karşılık olarak ölüm 50-54 60
45-49
40-44
oranları azalmaya başlamıştır. Doğum oranları yüksek 35-39
30-34
olduğu için piramidin alt kısmı geniştir. Filipinler, Bolivya YAYINEVİ
25-29
20-24
ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerde görülür. 15-19 15
10-14
5-9
0-5 milyon
0 5 10 15 20 8 6 4 2 0 2 4 6 8
Doğurganlık oranında hızlı bir düşüşün olduğu piramitler-
Kenarları içe çökük üçgen şeklindeki piramit dir. Buna bağlı olarak nüfus artış hızı azalmıştır. Bangla- Coğrafya
EDİTÖR
deş, Çin ve Brezilya gibi ülkelerde görülür.
yaş grupları
65+
60-64
55-59
50-54 60
45-49
40-44 ŗ NO
35-39
30-34
25-29 Nüfus piramitlerinden nüfus yoğunluğu (yüz ölçüm
20-24
15-19 verilmediğinden) çıkarılamaz.
10-14 15
5-9
0-5 milyon
0 5 10 15 20 8 6 4 2 0 2 4 6 8
Doğum ve ölüm oranları fazladır. Az gelişmiş ülkelere ait
nüfus piramididir. Piramidin alt kısmının geniş olmasının TÜRKİYE NÜFUSUNUN TARİHSEL
sebebi doğumlar sonucu çocuk sayısının fazla olması-
dır. Günümüzde; Angola, Benin ve Burundi gibi ülkelerde GELİŞİMİ
görülür.
Ɖ Osmanlı Devleti’nde ilk sayım 1831 yılında II. Mahmut
tarafından yapılmış ve sadece erkek nüfus sayılmış,
nüfus 7,5 milyon civarında çıkmıştır.
Arı kovanı şeklindeki piramit Ɖ Cumhuriyet Dönemi’nde ilk sayım 1927 yılında yapıl-
mıştır.
yaş grupları
65+
60-64
55-59 1. Dönem (1927-1955)
50-54
45-49 60
40-44
35-39 1927 yılında yapılan ilk sayımda Türkiye’nin nüfusu 13,5
30-34
25-29
20-24 milyondu. 1927-1935 yılları arasında nüfus artışının
15-19 15
10-14 %28,9’luk kısmını başka ülkelerde yaşayan Türklerin
5-9
0-5 milyon
0 5 10 15 20 6 4 2 0 2 4 6 siyasal baskılar nedeniyle ülkemize göç etmeleri oluştu-
rur. 1935 yılından 1990 yılına kadar sayımlar 5 yıl arayla
Arı kovanı şeklindeki bu tip piramit düşük doğum oranı yapılmıştır.
ve düşük ölüm oranı (en gençten en yaşlıya doğru yaş 1939 yılında Hatay’ın ana vatana katılmasıyla nüfus art-
grupları çok az belirgin) olan ülkelere aittir.
mıştır. 1940-1945 yılları arasında nüfus artış hızı düş-
Nüfusun durağan bir yapıda olması söz konusudur. müştür. Bunun nedeni II. Dünya Savaşı’dır. Seferberlik,
Gelişmiş ülkelerin nüfus piramitidir. ABD, Almanya, kıtlık ve salgın hastalıklardan dolayı nüfus artış hızı azal-
İtalya, İsveç gibi ülkelerde görülür. mıştır.