Page 10 - 10-sinif-odn-cografya-22

¦ §
24 24 DOĞAL SİSTEMLER

RÜZGÂRLARIN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ

* Mekanik çözülmenin fazla olduğu, bitki örtüsünden yoksun, kurak alanlarda rüzgârlar daha etkili
olur. Özellikle dönenceler çevresinde, kara içlerinde (karasal iklimlerde), ülkemizde İç Anadolu ve
Güneydoğu Anadolu’da etkilerine rastlanabilir.

RÜZGÂR AŞINDIRMA ŞEKİLLERİ

Mantar kaya (Şeytan masası): Rüzgârların etkisi ile çöllerde oluşur.
Kayanın orta kesimi rüzgârın sürüklediği kumullar ile aşınır.

Yardang: Gevşek yapılı kayaların zayıf kısımlarının aşındırılmasıyla
hakim rüzgâr yönüne paralel uzanan oluklardır.

Tafoni (Oyuklar): Rüzgârların sürüklediği taşlar kayalara çarparak delik
oluştururlar. Oyuk biçimindeki aşınım şekilleridir.

Şahit Tepe: Mantar kayaya benzerler. Sert tabakaların az, yumuşak
tabakaların fazla aşındırılmasıyla oluşurlar.

RÜZGÂR BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ

Kumullar: Kum yığınlarına denir. Çok kolay şekil değiştirirler. İstanbul
ve Şile kıyılarında da rastlanır. Patara Plajı (Fethiye - Kaş)'nda kumullar
bulunmaktadır.

Barkan: Hilal biçiminde ayrılmış kum tepelerine denir. Rüzgârın esme
yönünü gösterir.

Lös: Rüzgârların yarı kurak bölgelerde oluşturduğu toprak türüdür. Taşın-
mış topraklardır. Güneydoğu Anadolu'da görülebilir.

EDİTÖR YAYINEVİ