Page 13 - 10-sinif-odn-cografya-22

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 29 29

KIYI TİPLERİ

* Kıyı tiplerinin oluşmasında deniz seviyesinin yükselmesi, yer kabuğundaki çökmeler, yer şekilleri,
akarsular, dalgalar, buzullar, akıntılar ve gel -git gibi faktörler etkili olmuştur.

* Ria ve dalmaçya kıyı tiplerinin oluşmasında iç kuvvetlerin de etkisi vardır.

Karadeniz
Ege Denizi
Haliç İstanbul Boğazı
Doğu Karadeniz Dağları İzmir

Boyuna Kıyı Tipi Enine Kıyı Tipi Ria Kıyı Tipi

İskandinavya
Dinar Alpleri
Yarımadası

Odessea
Adriyatik
Denizi
Dalmaçya Kıyı Tipi Liman Kıyı Tipi Fiyord Kıyı Tipi

Norveç kıyıları Kuzey Buz Denizi

Elbe
Almanya
Nehri
Skyer Kıyı Tipi Haliç Kıyı Tipi
Boyuna Kıyı Tipi: Dağların kıyıya paralel uzanmasıyla oluşurlar. Girinti ve çıkıntı azdır. Doğal liman yönün-
den fakirdir. Kıta sahanlığı dardır. Deniz etkisi iç kesimlere sokulamaz. Falez oluşumu kolaydır. Kıyı ile iç
kesim arasında ulaşım zordur.

Enine Kıyı Tipi: Dağların kıyıya dik uzandığı yerlerde görülür. Girinti - çıkıntı fazladır. Kıta sahanlığı
geniştir. Falez oluşumu azdır. Doğal liman yönünden zengindir. Deniz etkisi, iç kesimlere sokulabilir. Kıyı ile
iç kesim arasında ulaşım kolaydır.
Ria Kıyı Tipi: Akarsu vadilerinin sular altında kalması sonucu oluşurlar. Tektonik hareketlerle çökme veya
deniz seviyesinin yükselmesi (transgresyon) ile sular altında kalmıştır.
Dalmaçya Kıyı Tipi: Kıyıya paralel uzanan dağlar arasındaki vadilerin deniz yükselmesi sonucu sular
altında kalmasıyla oluşan adacık şeklindeki kıyı tipidir.

Limanlı Kıyı Tipi: Alçak kıyılarda geniş vadilerin deniz suları altında kalmasıyla oluşurlar.
Fiyort Kıyı Tipi: Buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşurlar. Norveç kıyıları örnektir. Yüksek
enlemlerde görülür.

EDİTÖR YAYINEVİ