Page 32 - DGS HIZLI KONU ANLATIMLI - DATA YAYINLARI

CÜMLEDE ANLAM VE ÜMLEDE ANLAM VE
C 2. BÖLÜM 1533
15
C
CÜMLE YORUMUÜMLE YORUMU

Bir duyguyu, düşünceyi, eylemi anlatan, yargı YAKIN ANLAMLI CÜMLELER
bildiren söz veya söz grubuna cümle denir. Cüm- Anlam bakımından birbirinin yerini tam olarak
leler tek bir sözcükten oluşabileceği gibi birden tutmasa da birbirine yakın olan, birbirini açık-
çok sözcükten de oluşabilir. Burada önemli olan layan, destekleyen ya da içeren cümlelerdir.
verilen ifadenin tam bir yargı bildirmesidir.
✎ Örnekler:
Cümleleri anlam özellikleri açısından şu ana
başlıklar altında inceleyebiliriz: »Şiir öylesine bir dil kompozisyonudur ki
DATA YAYINLARI
sözcüklerden biri çıkarılır ya da birinin yeri
* Anlam ilişkilerine göre cümleler değiştirilirse onun tüm büyüsü yok olur.
* Anlatım özelliklerine göre cümleler Şiirin ahengi sözcüklerin birbiriyle uyumun-

* İlettiği kavram, duygu, düşünce ve duruma dan gelir.
göre cümleler Sözcük, şiirin en temel unsurudur.

Şiirde her sözcük kullanıldığı yerde estetik
ANLAM İLİŞKİLERİNE GÖRE değer kazanır.
CÜMLELER
Yukarıda verilen cümleler şiirde sözcüğün öne-
EŞ ANLAMLI (ANLAMDAŞ) CÜMLELER
mini farklı ögelere değinerek ifade ettiği için bu
Eş anlamlı cümleler, aynı duygu ve düşünce- cümleler yakın anlamlıdır.
leri farklı biçimlerde dile getiren cümlelerdir.
Bu cümlelerde farklı söyleyiş özelliklerine sahip KARŞIT ANLAMLI (ANLAMCA ÇELİŞEN) CÜMLELER
cümleler arasında, vurgulanan ya da asıl anla-
tılmak istenen düşünce bakımından tam bir Aynı konu etrafında oluşturulmuş olsa da bir-
anlam ve yargı birliği vardır. birine zıt durum ve düşünceleri dile getiren
cümlelerdir. Karşıtlık ilgisi aynı cümle içinde
✎ Örnekler: ifade edilebileceği gibi iki ayrı cümlede de dile
»Üslup, sanatçının kişiliğini yansıtan ayna- getirilebilir. Bu cümlelerin tespitinde cümlelerin
dır. iletisindeki çelişkiyi fark etmek önemlidir.

Bir sanatçının üslubu o sanatçının kendi- ✎ Örnekler:
sidir. »Sanatçının neyi söylediği değil nasıl söyle-
diği önemlidir.
Sanatçının kullandığı anlatım biçimi kişiliği-
nin kopyasıdır. Bir kişiyi sanatçı yapan konu seçiminde

Her sanatçı, karakteri ile aynı doğrultuda gösterdiği başarıdır.
olan bir anlatım yolu kullanır. Birinci cümlede sanatta söyleyişin konudan
önemli olduğu, ikinci cümlede ise konunun bir
Yukarıda verilen cümlelerin hepsi aynı anlamı kişiyi sanatçı yapan temel unsur olduğu ifade
ve ana fikri yansıttığından bu cümlelerin eş edilmiştir. Bu nedenle verilen cümleler anlamca
anlamlı olduğu söylenebilir.
çelişmektedir.