Page 33 - 2024 adli ve idari hakim yardımcılığı gy-gk konu anlatımlı

ANAYASAL KAVRAMLAR VE TÜRK
BÖLÜM 2
ANAYASA TARİHİ

DEVLET KAVRAMI
DATA YAYINLARI
• Sınırları belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan ve üstün bir otoriteye bağlı insan topluluklarının oluşturduğu siyasal ve hukuksal
bütünlüğe devlet denir. Devleti oluşturan unsurlar üçe ayrılır: halk, ülke, egemenlik (iktidar).

DEVLET BİÇİMLERİ
Egemenliğin Kaynağına Göre Devletler Hukuki Yapılarına Göre Devletler
Monarşi Tek Yapılı Devlet
Devlet başkanlığının soya bağlı olarak değiştiği, bütün gücün Bölgeli Devlet: Ülkenin bölünmez bütünlüğünü korumanın
tek bir hükümdarda toplandığı yönetim şekli ve devlet biçimidir. yanında milletlerin özerkliğini tanıyan devlettir. Örneğin;
Mutlak Monarşi: Tüm iktidar tek kişinin elindedir. Bu kişi devleti İspanya, İtalya, Birleşik Krallık
tek başına yönetir. Örneğin; Vatikan Üniter Devlet: Devletin ülke, millet ve egemenlik unsurları ile
Meşruti Monarşi: Hükümdar yetkilerinin yazılı bir anayasa ile yasama, yürütme ve yargı organları bakımından teklik özelliği
sınırlandırıldığı yönetim şeklidir. Meşruti monarşilerde hüküm- gösterdiği devlet biçimidir. Örneğin; Türkiye, Fransa, Norveç
darın yanında, devlet iktidarını onunla paylaşan bir parlamento
vardır. Örneğin; İsveç
Cumhuriyet Birleşik (Karma) Devlet
Egemenliğin tek bir kişiye değil toplumun tümüne ait olduğu, Birden çok devletin bir araya gelmesiyle oluşmuş devlet biçi-
egemenliğin halktan kaynaklandığı ve devlet başkanının göreve midir.
seçimle geldiği devlet biçimidir. Örneğin; Türkiye, Sudan, Arjantin Federasyon: İç işlerinde serbest, dış işlerinde birbirine bağlı,

Oligarşi ortak çıkarları gerçekleştirmek amacıyla ortak anayasa çerçe-
Egemenliğin bir grup ya da zümre tarafından kullanıldığı devlet vesinde birleşmiş devlet biçimidir. Örneğin; ABD, Almanya,
biçimidir. Örneğin; Suriye, Küba, Cezayir Kanada, Avusturya, Rusya, Avustralya
Konfederasyon: İki veya daha çok devletin uluslararası
Teokratik Devlet hukuki kişiliklerini korumak, özellikle ortak bir savunma sağla-
Egemenliğin kaynağını dine dayandıran devlet biçimidir. Örne- mak amacıyla bir araya geldikleri devlet biçimidir. Bu devletler
ğin; İran, Suudi Arabistan, Vatikan iç ve dış ilişkilerinde özerktirler.

HÜKÛMET KAVRAMI

• Devlet adına otoriteyi yürüten organa hükûmet denir. Hükûmetin görevi devlet biçimine, halkın duygu, düşünce ve çıkarlarına
uygun olarak hizmet vermektir.
HÜKÛMET SİSTEMLERİ

KUVVETLER BİRLİĞİ Meclis Hükûmeti Sistemi
• Yasama ve yürütme yetkilerinin tek bir otoriteye ait olmasıdır. • Yasama, yürütme ve yargı yetkisi mecliste toplanmıştır.
• Yasama organı hem kanun yapar hem de kanunu uygular.

Mutlak Monarşi • Yürütme ayrı bir yetki olarak sayılmamıştır.
Yargı yetkisi uzmanlık gerektirdiğinden mahkemelere bırakıl-
• Yasama, yürütme ve yargı yetkisi tek bir kişide toplanmıştır. mıştır.
Hükümdarın yetkileri sınırsızdır. Örneğin; Suudi Arabistan • Bir devlet başkanlığı makamı yoktur. Başkanlık makamını
meclis başkanı yürütür.
Diktatörlük • Bakanlar meclis üyeleri tarafından tek tek seçilirler.
• Yasama, yürütme ve yargı yetkisi tek bir kişide toplanmıştır. • Bakanların ortak bir sorumluluğu olmadığı gibi bir başkanı
Anti-demokratik bir yönetim tarzıdır. Çünkü yönetimdeki kişi- da yoktur.
ler halkın oylarıyla seçilmez. Örneğin; Nazi Almanya’sı. • Meclisin sürekliliği esastır. Meclisin üstünlüğü ilkesine dayanır.

570