Page 33 - EKYS TC Müdür ve Müdür Yardımcılığı Özetin Özeti

1982 ANAYASASI (YARGI) BÖLÜM 4

YARGI • 3 üyeyi: En az ikisi hukukçu olmak üzere Yükseköğretim Kuru-
• Yargı bağımsız ve tarafsız mahkemelerin hukuki uyuşmazlıkları lunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumlarının hukuk,
ve hukuka aykırılık iddialarını kesin olarak karara bağlama yet- iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri
kisi olarak tanımlanır. arasından göstereceği üçer aday içinden seçer.
• 1982 Anayasası’nın 9. maddesine göre yargı yetkisi Türk milleti • 4 üyeyi: Üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf
adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır. hâkim ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa
Mahkemesi raportörleri arasından seçer.
Mahkemelerin Bağımsızlığı • Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için, kırk beş yaşını
• Hakimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve doldurulmuş olması kaydıyla; yükseköğretim kurumları öğretim
hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler. üyelerinin profesör veya doçent unvanını kazanmış, avukatların
• Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanıl- en az yirmi yıl fiilen avukatlık yapmış, üst kademe yöneticilerinin
masında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremez; yükseköğrenim görmüş ve en az yirmi yıl kamu hizmetinde
genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz. fiilen çalışmış, birinci sınıf hâkim ve savcıların adaylık dahil en
az yirmi yıl çalışmış olması şarttır.
Mahkemelerin kuruluşu • Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam
• Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama sayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için bir başkan ve iki başkan
vekili seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
usulleri kanunla düzenlenir.
YÜKSEK MAHKEMELER Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Görev Süresi ve Üyeliğin
Sona Ermesi
Anayasa Mahkemesi
• Anayasa Mahkemesi üyeleri on iki yıl için seçilirler.
Danıştay DATA YAYINLARI
•
Bir kimse iki defa Anayasa Mahkemesi üyesi seçilemez.
Uyuşmazlık Mahkemesi • Anayasa Mahkemesi üyeleri altmış beş yaşını doldurunca
emekliye ayrılırlar.
Yargıtay
Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri
÷ NOT
• Sayıştay ile Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) yüksek mah- • Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararna-
keme değildir. melerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İç Tüzüğü’nün Ana-
yasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve
bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise
ANAYASA MAHKEMESİ sadece şekil bakımından inceler ve denetler.

Anayasa Mahkemesi 15 üyeden oluşur. 3 üyeyi TBMM, 12 üyeyi • Olağanüstü hallerde ve savaş hallerinde çıkarılan Cumhurbaş-
Cumhurbaşkanı seçer. kanlığı kararnamelerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya
aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.
TBMM Genel Kurulu • Şekil bakımından denetleme, Cumhurbaşkanınca veya Türkiye
• 2 üyeyi: Sayıştay genel kurulunun kendi başkan ve üyeleri ara- Büyük Millet Meclisi üyelerinin beşte biri tarafından istenebilir.
Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren on gün geçtikten sonra,
sından, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden gizli şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz.
oylamayla seçer. • Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgür-
• 1 üyeyi: Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gös- lüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki
terecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer. herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla
Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek
Cumhurbaşkanı için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.
• 3 üyeyi: Yargıtay genel kurulunca kendi başkan ve üyeleri ara- • Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken husus-
sından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer. larda inceleme yapılamaz.
• 2 üyeyi: Danıştay genel kurulunca kendi başkan ve üyeleri ara- • Anayasa Mahkemesi bazı kamu görevlilerini Yüce Divan sıfa-
sından her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer. tıyla yargılar.

261