Page 5 - EKYS TC Müdür ve Müdür Yardımcılığı Özetin Özeti

TÜRK İSLAM TARİHİ BÖLÜM 2

TÜRKLER VE İSLAMİYET TÜRKLERİN İSLAMİYET’E HİZMETLERİ
• Türk-Arap ilişkileri Hz. Ömer’in İran’ı fethi ile başlar. Sınır kom- • İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlenmişlerdir.
şusu olan Araplar ve Türkler arasındaki ilişki Hz. Osman zama- • İslamiyet’in geniş alanlara yayılmasını sağlamışlardır.
nında Arap ordularının Maveraünnehir’e girmesi ile çatışmaya • Halifeliği koruyarak varlığını sürdürmesini sağlamışlardır.
DATA YAYINLARI
dönüşmüştür. Daha sonraları halifelik unvanını Osmanlılar kullanmıştır.
• Türkler, Emeviler’in uyguladığı Arap millîyetçiliği yüzünden •
o dönemde İslamiyet’e sıcak bakmazken Abbasiler Döne- Dağınık haldeki Müslümanları bir araya toplamışlardır.
mi’nde Abbasilerin uyguladığı hoşgörü politikası sayesinde bu • İslam kültür ve medeniyetinin gelişmesine ve yayılmasına kat-
dönemde İslamiyet’i kabul etmeye başlamışlardır. kıda bulunmuşlardır.
• Türklerin, İslamiyet’i kabulünde etkili olan bir diğer gelişme de • Harezmi, Biruni, Farabi, İbn-i Sina ve Gazali gibi dünya çapında
Talas Savaşı’dır. ünlü bilim adamlarının yetişmesini ve önemli sanat eserlerinin
meydana getirilmesini sağlamışlardır.
• Bağdat’ta dünyanın ilk üniversitelerinden kabul edilen Niza-
miye Medreseleri kurulmuştur.
TALAS (ATLIK) SAVAŞI (751)

Talas Savaşı’nın Sebepleri İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİ
• Orta Asya’daki otorite boşluğu Karahanlılar (840 - 1212)
• Abbasilerin Türkistan’ı ele geçirmek istemesi
• Çin’in, İpek Yolu’na hâkim olmak istemesi • Orta Asya’da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
•
Devletin kurucusu Bilge Kül Kadir Han’dır.
Talas Savaşı’nın Sonuçları • Satuk Buğra Han (Abdülkerim) Dönemi’nde İslamiyet’i resmi
• Karlukların yardımıyla Abbasiler savaşı kazandı. din olarak kabul etmişlerdir. Bunun etkisiyle Türklerde Ahilik
teşkilatı, kümbet mimarisi, Arap alfabesi ve vakıf sistemi geliş-
• Batı Türkistan’a yönelik Çin tehlikesi ortadan kalktı. miştir.
• Bu savaş Türk İslam tarihinin başlangıcı oldu. • İlk vakıf, ilk kervansaray (ribat), ilk kubbeli cami, ilk posta ve
• Müslümanlar Çinlilerden kâğıt, matbaa, pusula ve barutu haberleşme teşkilatı, ilk Türk İslam eserleri, ilk burslu öğrenci
öğrendi. sistemi Karahanlılara aittir.
• Karluklar İslamiyeti kabul etti. • Dönemin ilk medresesi Semerkant’ta Tabgaç Buğra Han tara-
• İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başladı. fından yapılmıştır.
• En parlak dönemini Yusuf Kadir Han Dönemi’nde yaşamıştır.
• En önemli şehirleri Semerkant, Buhara ve Kaşgar’dır. Semer-
kant “Şehirlerin Şahı” olarak adlandırılmıştır.
TÜRKLERİN İSLAMİYET’E GİRİŞİNİ KOLAYLAŞTI- • İkili yönetim mevcuttur (Federatif yönetim).
RAN ETKENLER • Karahanlılar Dönemi’nde; Şir Kebir Cami, Arap Ata Türbesi,
• Abbasilerin izlediği hoşgörü politikası, • Ayşe Bibi Türbesi, Ribatı Melik ve Tirmiz Sarayı inşa edilmiştir.
• Gök Tanrı inancıyla İslamiyet’in benzerlik göstermesi, (İkisinde Bimarhane adı verilen ilk hastaneler kurulmuştur.
de tek tanrı inancı vardır.) • Resmi dili Türkçedir (Karahanlı ve Hakaniye Türkçesi). Uygur
Alfabesini kullanmışlardır.
• İslamiyet’teki ahlak kurallarının (anne ve babaya karşı saygılı
olma, yalan söylememe, doğruluk, hırsızlık yapmama, temizlik Gazneliler (963 - 1187)
vb.) Türkler arasında yaygın olması,
• Türklerdeki kurban kesme, cennet/cehennem ve ahiret inancı • Alp Tigin tarafından temelleri atılmış, Sebük Tigin tarafından
kurulmuştur.
gibi kavramların İslamiyet’te de olması,
• Her iki dinde de sosyal dayanışma anlayışının olması, • Devlet en parlak dönemini Gazneli Mahmut Dönemi’nde yaşa-
mıştır.
• Müslüman tüccarların çalışmaları, • Hindistan’a on yedi sefer düzenleyip Hindistan’ın Müslüman-
• Türklerdeki “cihan hakimiyeti” ile İslamiyetteki “cihat” anlayışı- laşmasında rol oynamışlardır.
nın benzerlik göstermesidir.

11