Page 25 - 2024 EKPSS GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR KONU ANLATIMLI EDİTÖR

TÜRK İSLAM TARİHİ BÖLÜM 2

TÜRKLER VE İSLAMİYET TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLMA NEDENLERİ
• Hz. Ömer, Nihavend Savaşı’nda Sasani İmparatorluğu’na • İslamiyet’teki Allah inancı ile Türklerdeki Gök Tanrı inancının
son verip İran ve Irak’ın bir bölümünü fethedince, İslam dev- benzeşmesi
İslam kültürünün etkisine girdi.TÖR YAYINLARI
leti ile Horasan’da yaşayan Türkler sınır komşusu oldu. • Türklerde kurban kesme, cennet-cehennem ve ahiret inancı
• Hz. Osman Dönemi’nde Kafkaslarda Hazar Türkleri ile Müs- gibi kavramların İslamiyet’te de bulunması
lümanlar arasında ilk savaş yapıldı. • Abbasilerin hoşgörü politikası
• Emeviler Dönemi’nde Mevaraünnehir’de Türgişlerle Araplar
arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. • Türkler ile Müslümanlar arasındaki ticaretin etkisi
• Emeviler’in ırkçı ve baskıcı politikaları Türklerin İslamiyet’e • Türklerdeki cihan hakimiyeti ile İslamiyet’teki cihat ve gaza
girişini geciktirmiştir. Abbasiler Dönemi’nde hoşgörü temel anlayışıyla örtüşmesi
alındı ve kısa zamanda Türk-Arap dostluğu güçlendi. Talas • Her iki dinde de sosyal dayanışmaya önem verilmesi
Savaşı’yla bu dostluk pekişmiştir. Türk-İslam devletlerinin • Temizliğe önem verilmesi
kurulması bu olaydan sonra gerçekleşti.
• Adalet, eşitlik ve ahlak değerlerine önem verilmesi

÷ NOT
TALAS (ATLIK) SAVAŞI (751) İslamiyet’i benimseyen;

TALAS SAVAŞI’NIN SEBEPLERİ: • İlk Türk boyu: Karluklar (8. yüzyıl)
• Orta Asya’daki otorite boşluğu • İlk Türk devleti: İtil Bulgarları (9. yüzyıl)
• Abbasilerin Çin zulmüne uğrayan Türklere yardım etme • Mısır’daki ilk Türk devleti: Tolunoğulları (9. yüzyıl)
düşüncesi • İlk Orta Asya Türk devleti: Karahanlılar (10. yüzyıl)
• Çin’in İpek Yolu’na hakim olmak istemesi
• Müslümanların Orta Asya’da İslamiyet’i yaymak istemeleri TÜRKLERİN İSLAMİYET’E HİZMETLERİ

• Türkler; İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlendiler (önce-
leri Şii Büveyhoğullarına, sonra Bizans ve Haçlılara karşı).
TALAS SAVAŞI’NIN SONUÇLARI VE ÖNEMİ • İslamiyet’in geniş alanlara (Hindistan, Balkanlar, Avrupa,
• Türkler (Uygurlar, Karluklar) bu savaşta tarihi düşmanı olan Anadolu, Orta Asya) yayılmasını sağladılar.
Çin’e karşı Abbasilerin yanında olmuş ve savaşı Türk-Arap • Halifeliği koruyarak varlığını sürdürmesini sağladılar.
EDİ
ittifakı kazanmıştır. • Dağınık hâldeki Müslümanları bir araya topladılar.
• Orta Asya Çinlileşmekten kurtulmuş, bölge Çin kültürü yerine • İslam kültür ve medeniyetinin gelişmesine ve yayılmasına
katkıda bulundular.

• İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başladı. • Harezmi, Biruni, Farabi, İbni Sina ve Gazali gibi ünlü bilim
adamlarının yetişmesini sağladılar.
• İslamiyet, Türkler arasında özellikle ticaret yoluyla yayıldı.

• Talas Savaşı Türk-İslam tarihinin başlangıcı oldu. TÜRK İSLAM DEVLETLERİ
• Türkler, Abbasi Devleti’nin idari ve askeri kademelerinde KARAHANLILAR (840-1212)
görev almaya başladılar.
• Kağıt, matbaa, barut, pusula ve mürekkep gibi buluşlar Türk- • Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi boylarının bir araya gelmesiyle
kuruldu.
ler aracılığıyla İslam dünyasına geçti. • Bilinen ilk hükümdarı Bilge Kül Kadir Han’dır.
• İlk kez Çin dışında Semerkant’ta kağıt üretilmeye başlandı. • İkili devlet teşkilatını uygulamışlardır.

• Türkler, Abbasi Devleti’nin idari ve askeri kademelerinde • Karahanlılar, Orta Asya Türk kültürüyle İslam kültürünü kay-
görev almaya başladılar. naştırdılar, böylece Türk-İslam sentezinin öncüsü oldular.

381