Page 24 - 10_edebiyat_ogretmenin

ŞİİR 79
Tegazzül: Tekdüzeliği, monotonluğu kır-
KASIDE
mak için kasideyle aynı ölçü ve uyakta
yazılmış bir gazelin yer aldığı bölümdür.
Tegazzül her kasidede bulunmayabilir. Ay-
rıca tegazzülün kasidedeki yeri tam olarak
belirlenmemiştir. Nesibden hemen sonra
gelebileceği gibi methiyeden sonra da ge-
ˇ lebilir.
Fahriye: Şairlerin kendilerini övdükleri
bölümdür. Şairler kendilerini şairlik gücü,
EDİTÖR YAYINEVİ
yeteneği bakımından överler. Abartılı bir
anlatım vardır.
ˇ Dua: Son bölümdür. Birkaç beyitten olu-
şan bu bölümde şair kasideyi yazdığı kişi-
ye dua eder, iyi dileklerde bulunur. Ayrıca
kaside tamamlandığı için de Allah’a şükre-
ˇ dilir.
NOT:
Nesib bölümünde işlenen konuya göre
ˇ kasideler çeşitli isimlerle adlandırılır:
Bahariye (Bahar konusunu işleyen kasi-
deler), Iydiye (Bayram konusunu işleyen
ˇ kasideler), Şitaiye (Kış konusunu işleyen
kasideler), Ramazaniye (Ramazan ko-
ˇ nusunu işleyen kasideler), Sayfiye (Yaz
ˇ konusunu işleyen kasideler)
Kasidenin genelinde işlenen konuya göre
kaside çeşitleri şunlardır:
ˇ
Tevhid: Allah’ın varlığını ve birliğini anla-
tan kasidedir.
Münacat: Allah’a yalvarmak için yazılan
Kasidenin Bölümleri kasidedir.
Nesib (Teşbib): Kasidenin giriş bölümü-
dür. Bu bölümde asıl konuya geçilmeden Naat: Hz. Muhammed’i ve din büyüklerini
çeşitli tasvirlerin yapılması söz konusudur. övmek için yazılan kasidedir.
Kasideler genellikle bu bölümde yapılan Methiye: Devrin ileri gelen kişilerini övmek
tasvirlere göre isimlendirilir. için yazılan kaside çeşididir.
Girizgâh: Asıl konuya geçileceğini haber Mersiye: Sevilen insanların ölümünden
veren, bir ya da iki beyitlik bölümdür. Gi- duyulan acıları anlatan şiirlerdir. Türk ede-
rizgâh bölümü, nesib bölümünden methiye biyatında bu türün en güzel örneklerinden
bölümüne geçişte köprü görevi üstlenir. biri Bâki’nin Kanuni Sultan Süleymân için

Methiye: Bu bölümde kasidenin sunu- yazdığı Kanuni Mersiyesi’dir.
lacağı kişi övülür. Şair kasideyi kim için Hicviye: Herhangi bir kişiyi yermek ama-
yazmışsa onun yüceliklerini, erdemlerini, cıyla yazılan kasidelerdir. Edebiyatımızda
başarılarını anlatır. Şairin tüm sanat gücü- hicviyenin en güzel örneklerini Nef’î ver-
nü kullandığı bölüm olarak nitelendirilebilir. miştir. Nef’î’nin Siham-ı Kaza adlı eseri bu
Abartılı ve ağır bir anlatım vardır. türün en güzel örneklerinden biridir.