Page 9 - 10-sinif-kimya-odn
P. 9

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR          11

                 Örnek

                 H O - H O          NaCl - Na O          CH  - C H
                                                                6
                                                           4
                                                              2
                        2
                                           2
                  2
                      2
                Cl O - Cl O        NH Cl - NaClO        NO  - N O
                                                           2
                       2
                  2
                                      4
                                                                4
                         7
                                                              2
           Yukarıdaki tabloda verilen bileşik çiftlerinden kaç tanesine Katlı Oranlar Kanunu uy-
           gulanamaz?
             EDİTÖR YAYINEVİ
                 Çözüm
           H O - H O  bileşiklerinde oksijenler arasındaki katlı oran 1/2'dir.
                2
            2
                  2
           NaCl - Na O bileşiklerinde 3 tür element vardır, bu bileşiklere katlı oran uygulanamaz.
                  2
           CH  - C H  bileşiklerinden CH  2 ile çarpılırsa C H  - C H  bileşikleri elde edilir.
                 2
                   6
                                                2
                                                      2
                                                        6
                                  4
                                                  8
             4
           Hidrojenler arasındaki katlı oran 4/3'tür.
           Cl O - Cl O  bileşiklerinde oksijenler arasındaki katlı oran 1/7'dir.
                   7
            2
                 2
           NH Cl - NaClO bileşikleri 2'den fazla element içerdiğinden katlı oran uygulanamaz.
             4
           NO  - N O  bileşiklerin basit formülleri aynı olduğundan bu bileşikler için katlı oran
             2
                 2
                   4
           hesaplanamaz.
                 Örnek
            Bileşik kütlesi (g)
                         II. bileşik        Yandaki  grafik  X  ve  Y  elementlerinin
           43                               oluşturduğu iki ayrı bileşiğin kütlesinin,
                                            X'in kütlesi ile değişimini göstermekte-
                                            dir.
                         I. bileşik         I. bileşiğin formülü X Y  ise II. bileşiğin
           19                                              3 2
                                            formülü nedir?
                                  X kütlesi (g)
                       7
                 Çözüm
           Grafiğe göre I. bileşiğin (X Y ) 19 g'ının 7 g'ı X ise 12 g'ı Y'dir.
                              3 2
           m X   =  3.X    →    7   =   3.X    →   X   =   7    (Atom kütleleri oranı)
           m Y  2.Y   12  2.Y   Y   18
           Grafiğe göre II. bileşiğin (X Y ) 43 g'ının 7 g'ı X ise 36 g'ı Y'dir.
                              a b
           m X   a.X   7   a.7   a   1
                                 b
                                    2
                                                         2
           m Y   =  b.Y    →   36  =   b.18    →    =  'dir. II. bileşiğin formülü XY  dir.
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14