Page 12 - T.C. Sağlık Bakanlığı ÜDS Diyetisyen Konu Anlatımlı

5.
GENEL BESLENME

ÜNİTE

DATA YAYINLARI

Ɖ Bağışıklık sistemi güçlüdür.
1. BESLENMEYE GİRİŞ
Ɖ Fiziksel ve zihinsel gelişimleri sağlıklı ilerler.

1.1. Beslenme ile İlgili Kavramlar 1.1.4. Beslenme Yetersizliğinin Nedenleri
Beslenme yetersizlikleri sadece yoksulluk ya da açlıkla
1.1.1. Beslenmenin Tanımı sınırlı değildir. Modern toplumlarda bilgi eksikliği, besin
Beslenme, canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri, büyü- seçimi hataları ve yanlış beslenme alışkanlıkları da ciddi
yüp gelişebilmeleri, hücrelerini onarabilmeleri ve hasta- sorunlara yol açmaktadır.
lıklara karşı dirençli olabilmeleri için gerekli olan besin
ögelerinin dış ortamdan alınması, sindirilmesi, emilmesi, Başlıca nedenler:
taşınması ve hücre düzeyinde kullanılması sürecidir. Ɖ Düşük gelir seviyesi
Bu süreç yalnızca fiziksel bir eylem olan karın doyur- Ɖ Eğitimsizlik veya yanlış bilgilendirme
makla sınırlı değildir; zamanında, yeterli miktarda ve Ɖ Tek tip beslenme alışkanlığı
doğru içeriğe sahip gıdaların tüketilmesini kapsayan fiz-
yolojik, biyokimyasal ve davranışsal bir bütündür. Ɖ Yetersiz veya yanlış planlanmış diyetler
Ɖ Sağlık sorunları (emilim bozuklukları, kronik hastalık-
1.1.2. Beslenmenin Amacı lar)
Beslenmenin temel amacı bireyin sağlıklı bir yaşam sür- Ɖ Psikolojik sorunlar (yeme bozuklukları, stres)
dürebilmesidir. Ancak bu amaç, sadece canlı kalmakla
sınırlı değildir; aynı zamanda yaşam kalitesinin artırıl- 1.1.5. Beslenme Yetersizliğine Bağlı Sorunlar
ması, hastalıkların önlenmesi ve sağlığın korunması da Beslenme yetersizlikleri hem kısa vadeli sağlık problem-
beslenmenin kapsama alanına girer. lerine hem de uzun vadeli kronik hastalıklara yol açabilir.
Özellikle gelişme çağındaki çocuklarda bu sorunların
Beslenmenin başlıca amaçları şunlardır: etkisi daha yıkıcıdır.
Ɖ Yaşamın devam ettirilmesi Fiziksel belirtiler:
Ɖ Büyüme ve gelişmenin sağlanması
Ɖ Doku onarımı ve yenilenmenin sürdürülmesi Ɖ Zayıflık, halsizlik, cilt solgunluğu
Ɖ Vücut direncinin güçlendirilmesi Ɖ Büyüme geriliği (boy-kilo gelişiminde yetersizlik)
Ɖ Metabolik süreçlerin sağlıklı yürütülmesi Ɖ Enfeksiyonlara yatkınlık, geç iyileşen yaralar
Ɖ Uzun vadede kronik hastalıkların önlenmesi Zihinsel ve akademik etkiler:

1.1.3. Yeterli ve Dengeli Beslenme Ɖ Konsantrasyon bozukluğu
Yeterli beslenme, vücudun ihtiyaç duyduğu enerji Ɖ Dikkat eksikliği
ve tüm besin ögelerinin yaş, cinsiyet, fizyolojik durum Ɖ Öğrenme güçlüğü
(gebelik, emzirme, yaşlılık), hastalık hali ve fiziksel akti-
viteye göre gereken miktarda alınmasıdır. Klinik durumlar:
Dengeli beslenme ise bu ögelerin günlük öğünler ara- Ɖ Anemi, D vitamini eksikliği, büyüme geriliği
sında uygun oran ve çeşitlilikle dağıtılması anlamına Ɖ Yeme bozuklukları (anoreksiya, bulimia)
gelir.
Ɖ Obezite, diyabet, hipertansiyon (özellikle yanlış bes-
Her birey farklıdır; bu nedenle yeterli ve dengeli bes- lenme kaynaklı fazla enerji alımı sonucu)
lenme kişisel özelliklere göre planlanmalıdır.

Yeterli ve dengeli beslenen bireyler: 1.1.6. Besin Güvenliği
Ɖ Sağlıklı vücut ağırlığına sahiptir. Besin güvenliği; bireyin tükettiği gıdanın herhangi bir
Ɖ Enerjik, dikkatli ve üretkendir. mikrobiyolojik, kimyasal veya fiziksel tehlike içermemesi