Page 11 - Sağlık Bakanlığı ÜDS Sosyal Çalışmacı Konu Anlatımlı
P. 11
10.
SOSYAL HİZMET MEVZUATI
ÜNİTE
TEMEL KAVRAMLAR çerçevesinde o ülkenin parlamenter kurallarına göre o
ülkenin yazılı hukuk kuralı haline getirilir. Yasayla kabul
Mevzuat edilir. Demek ki anayasadan sonra yasalar (kanunlar)
Geniş anlamda sağlık, eğitim, adalet mevzuatı gibi geliyor.
mevzuat sosyal mevzuattır. Ancak, mevzuatın derlen-
mesinde sosyal mevzuat denildiğinde daha çok sos- Kanun
yal hizmet alanlarıyla ilgili mevzuat anlaşılmalıdır. Bu Yasa ile kanun aynı şeydir, aynı anlamdadır. Birbirin-
alanlar da sosyal çalışmanın ilgi alanı olan konulardır. den farkı yoktur. Yasa anayasadan sonra çıkarılan en
Örneğin, çocuk, genç, yaşlı, kadın, engelli, tutuklu ve üstteki hukuksal düzenlemedir. Parlamentoda kabul
hükümlü, hasta, alkolik, madde bağımlısı… vb. konu- edilir. Türkiye Cumhuriyeti parlamentosunun adı Tür-
larında yazılı hukuk kurallarının tümü sosyal hizmet kiye Büyük Millet Meclisidir. Yasadan sonra Cumhur-
mevzuatıdır. Sosyal hizmet mevzuatının içinde sadece başkanlığı kararnamesi, yönetmelik, genelge, yönerge
bu saydığımız konular değil, o alanlarda çalışan mes- gelir. Bunların her biri kendisinden bir üstte olan yazılı
leklerle ilgili mevzuat ile o alanlarda kurulu olan kamu, hukuk düzenlemelerine aykırı olmamak koşuluyla
yerel, özel ve sivil örgütlenmelerin kurulma ve işletme onun daha ayrıntılı yazılmış olanlarıdır. Bunların hepsi
mevzuatı da girer.
birlikte bir hukuksal bütünlük oluşturur. Tamamına
mevzuat denir.
Hukuk DATA YAYINLARI
Hukuk haklar sözcüğünün çoğuludur, ancak çok daha Mevzuatın Derlenmesi
geniş bir anlam yüklenmiştir. Bir toplumun düzen ve Mevzuat kendi içinde daha kolay ulaşılması için çeşitli
kurallar içinde sağlıklı yürümesi için gerekli tüm yazılı
kurallara hukuk denir. Hukuksuz toplumda kaos olur, şekillerde derlenir. Sağlık mevzuatı, eğitim mevzuatı,
yani kargaşa olur, düzen olmaz. Bu anlamda hukuk trafik mevzuatı gibi… Sosyal hizmet mevzuatı da bun-
düzen demektir aynı zamanda. lardan biridir. Sosyal hizmet alanları ile ilgili mevzuat bu
kapsama girer. Çocuklarla, yaşlılarla, engellilerle… yani
sosyal hizmet elemanlarının çalıştığı birey ve konularla
Toplumsal Düzen Kuralları
ilgili her turlu mevzuat sosyal hizmet ya da sosyal hiz-
Tarihte toplumsal düzen kuralları denildiğinde din, metler mevzuatıdır.
ahlak, görgü ve yazılı hukuk kuralları anlaşılır. Bu
tarihsel süreci iyi kavrayınca bugün geçerli olan yazılı Anayasalarda ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasasın-
hukuk kurallarını anlamak daha kolaylaşır. Yazılı hukuk da da sosyal hizmetlerle ilgili maddeler vardır. Bunlar
kuralları deyince bir toplumsal düzeni sağlamak par- sosyal hizmetlerle ilgili en üst düzeydeki yazılı ulusal
lamentolarda hazırlanan ve çıkarılan çeşitli mevzuat düzenlemelerdir. Kendisinden aşağıda olan mevzuat
akla gelir. Bu arada her toplumda yürürlükte olan din, için yol göstericidirler. Uluslararası sosyal hizmet mev-
ahlak ve görgü kuralları da devam eder. Parlamentoda zuatı da bir ülke tarafından benimsenip ulusal mevzuat
hazırlanan ve çıkarılan mevzuat çok çeşitlidir. Bunların kapsamına alınırsa o ülke mevzuatının bir parçası olur.
başında anayasalar gelir. Örneğin uluslararası düzeyde evlatlık alma ya da ver-
me nasıl olacaktır. Bunu uluslararası mevzuat düzenler.
Anayasa Daha alt düzeydeki, yönetmelik, yönerge gibi mevzuat
Anayasalar bir ülkede hazırlanan en üst düzeydeki da uygulamalara ışık tutar. Bir işletmenin nasıl kurula-
yazılı hukuk kurallarıdır. Diğer tüm mevzuat buna cağını ve işletileceğini, o işletmede, kuruluşta uyulması
uygun olmak zorundadır. Anayasa ile çelişen bir yasa gereken kuralları gösterir. Böylece uluslararası düzey-
ya da başka bir yazılı düzenleme olamaz. Her ülkenin den ulusal düzeye, ulusal düzeyden bir işletme düzeyi-
kabul ettiği birtakım uluslararası antlaşma ve sözleş- ne ve kişiler arası ilişkilere kadar düzeni sağlayan tüm
meler, kararlar, ilkeler de olabilir. Bunlar da anayasa kurallar o ülkenin mevzuatını oluşturur.