Page 13 - 2025 Sağlık Bakanlığı Tıbbi Sekreter Konu Anlatımlı

6.
TIBBI TERMINOLOJI

ÜNİTE

DATA YAYINLARI

● Tıbbi terminoloji vücudu, vücudun parçalarını, fonk- ● Kökün sonuna son ekler getirilmek suretiyle yeni
siyonlarını, hastalıkları, teşhis ve tedavi işlemlerini, terimler türetilebilir.
tıbbi araç ve ölçümleri, cerrahi, klinik ve patolojik Örnek: Renalgia (renalji): Böbrek ağrısı. Ren + algia
durumları ve insan sağlığını ilgilendiren daha birçok
durumu tanımlamada kullanılır. ● Kökün sonuna basit ve bileşik son ekler getirilmek
suretiyle yeni terimler türetilir.
● Tıp terimleri Latince ya da Grekçe’dir. Bu iki dilden
köken alan terimler, farklı dillerde bazı değişiklikler Örnek: Cardiac(kardiyak): Kalbe ait. Cardia + ac
gösterebilirler. Bu değişiklikler kullanılan dildeki söy-
leyiş biçimine göre olmaktadır. ● Bileşik son ekler ise basit son ek ve kökün birleşme-
siyle meydana gelmiştir.
● Ses ve harf düşmeleri ile eklenmeleri görülür. Bu tür
geçişlere transkripsiyon denir. Örnek: Appendix + ec + tom + y: Appendectomy (apen-
● Tıbbi terminolojiyi öğrenmenin en kolay yolu “terim dektomi): Apandisitin ameliyatla alınması.
analizi” adı verilen yöntemle terimleri organize appendix: ek parça, kör bağırsağın uzantısı,
edilmiş bir şekilde analiz etmektir.
ectomy: ameliyatla alma, çıkarma.
● Bu yöntemde tıbbi terimler onları meydana getiren
yapılar (kök, önek ve sonek) açısından ayrı ayrı ince- Terimlerin Temel Yapıları
lenerek analiz edilir. ● Bir terimin ön eki ünsüz bir harf ile bitiyor ve kök
KÖKLER ünsüz harf ile başlıyorsa araya “o” kaynaştırma
ünlüsü girmektedir. Aynı şekilde bir kök ünsüzle baş-
Bütün tıbbi terimler en az bir kökten oluşmuştur. Kökler ladığında ise yine araya “o” kaynaştırma ünlüsü girer.
alacağı eklerle farklı anlamlar kazanmaktadır. Tıbbi
terimlerin köklerini ve eklerini ayırt etmek, terminolojinin Örnek: Oncogenic (onkojenik): Tümör oluşmasına
daha kolay öğrenilmesini sağlar. sebep olan anlamındadır.

Herhangi bir yapım eki almamış sözcüklere kök denir. Onc: Tümör anlamındadır.
Örnek: 1. Ren (böbrek) o: Kaynaştırma ünlüsü
2. Cardi (kalp)
3. Cranium (kafa) genic: –den kaynaklanan anlamı veren son ektir.
4. Arter (atardamar)
5 .Hema (kan) ● Ünsüzle biten bir kök sözcüğüne eklenen son
6. Gaster (mide) ek, ünlü ile başlıyorsa kaynaştırma ünlüsü
Kök ya da köklerden yeni tıbbi terimler oluştu- kullanılmamaktadır.
rulması aşağıdaki gibidir:
Örnek: Myalgia (miyalji): Kas ağrısı
● Eki kökün bir araya getirilmesi sonucu yeni bir terim My, kas anlamında kök; algia ise ağrı anlamında kulla-
oluşturulabilir. nılan son ektir.
Örnek: Cardiovasculer (kardiyovasküler): Kalp ve
damarla ilgili. ● Ünlü ile biten bir ön ek, ünsüzle başlayan bir kökle

Cardi(kardiyo) + Vascular (vasküler) Cardiovasculer birleşirse yine kaynaştırma ünlüsü kullanılmaz.
(kardiyovasküler)
Örnek: Qadriplegia (kuadripleji): Her iki kol ve bacağı
tutan felç
● Kökün önüne ön ekler getirilmek suretiyle yeni bir
tıbbi terim üretilebilir. “Quadri”, dört (her iki kol ve bacak) anlamında ön ek;
“plegia‟ ise felç anlamında kullanılan köktür.
Örnek: Hypothermia (hipotermi): Vücut ısısının normal
değerinin altında olması. Hyp + Thermia