Page 18 - 2025 Sağlık Bakanlığı Tıbbi Sekreter Konu Anlatımlı

10.
MESLEK ETIĞI

ÜNİTE

DATA YAYINLARI

ETİK İLKELER munda yaratacağı sonuçlar ve riskler konularında
aydınlatılmasıdır.
Etik ilkeler evrenseldir ve her ülkede geçerliliği olan
kurallardır. Profesyonel davranış standartlarını, gelenek, Onay için verilmesi gereken bilgiler aşağıdakile-
alışkanlık, karakter, ahlak gibi kavramları içerir ve kısaca rin tümünü kapsamalıdır:
genel ahlak olarak tanımlanır. Dürüstlük, doğruluk, yar- ● Hastanın sağlık durumu ve konulan tanı
dımseverlik, adaletli olmak, sadakat, tarafsızlık, doğ-
ruluk, hırsızlık yapmamak, cana kıymamak, dedikodu ● Önerilen tedavi yönteminin türü
etmemek, görevini en iyi şekilde yapmak gibi dünyanın ● Başarı şansı ve süresi
her yerinde erdem sayılan ahlaki değerlerden oluşur.
Tutum ve davranışların iyi ya da kötü yönden değerlen- ● Tedavi yönteminin hastanın sağlığı için taşıdığı
dirilmesi olarak da kullanılır. riskler
Etikle İlgili Kavramlar ● Verilen ilaçların kullanılışı ve olası yan etkileri
Etik, Latince “Ethicus” veya Yunanca “Ethicos” kelime- ● Hastanın önerilen tedaviyi kabul etmemesi duru-
sinden gelen ve Türkçe karşılığı “ahlak bilim, kuramsal munda, hastalığın yaratacağı sonuçlar
ahlak ya da meslek ahlakı” olan bir terimdir. Ahlak ise ● Olası tedavi seçenekleri ve riskleri
daha çok genel ve bireysel davranış kurallarını anlatır.
Adalet İlkesi
Meslek Etiği (Deontoloji)
Adalet ilkesi, tıbbi kaynakların ihtiyaca göre dürüstçe ve
Deontoloji bir mesleği uygularken uyulması gereken hakça paylaştırılmasını gerektirmektedir. Bu ahlaki ilke
ahlaki değer ve etik kuralları inceleyen bilim dalıdır. ile tedavi ve bakımda kullanılan araç, gereç ve teknik
Etik kurallar, meslek üyelerinin mesleğe, meslek örgü- donanım kaynakları, hastanın bireysel gereksinim-
tüne, meslektaşlarına, hizmet verdiği bireylere, iş birliği leri belirlenerek eşitlik ilkesine uygun olarak dağılımı
yaptığı bireylere ve kendine karşı sorumluluklarından sağlanır.
oluşur. Dürüstlük ve Doğruluk İlkesi
Bu iki ilke, hasta ve ailesine gerçeği söyleme, dürüst
SAĞLIK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ
olma zorunluluğunu getirir.
Türkiye’de mesleki etik ilkelerinin denetlenmesini sağ- Sadakat/Sözünde Durma İlkesi
lamak amacıyla yapılan ilk düzenlemeler, 1928 yılında
çıkarılan 1219 sayılı “Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Bireyin kendisi dışında birine inanması, bağlanması ve
Tarzı İcrasına Dair Kanun” ile olmuştur. verdiği söze sadık kalması anlamında kullanılan ahlaki
bir ilkedir. Verilen sözün tutulması sağlık personeli ile
Özerkliğe Saygı İlkesi (Otonomi) hasta ilişkisinin güven ortamında olmasını sağlar.

Hastaların haklarına saygı göstermek ve tıbbi bakım ile Sır Saklama İlkesi
ilgili kararlara onların katılımını sağlamaktır. Hastanın ya Sağlık personeli, sağlık kurumunda hastalar hakkında
da hizmeti alan bireyin özerk seçimlerine saygı duyul- öğrendiği tüm bilgileri gizli tutmak durumundadır.
malıdır. Herhangi bir işlem ya da tedaviye başlamadan
önce hastaya bilgi verip onay alınmalıdır. Gerçeğe Uyma İlkesi
Yararlılık İlkesi Ahlaken ve yasal açıdan gerçeğe bağlılık ilkesidir.
Sağlık personeli bu ilke ile akılcı, gerçeği araştıran ve
Sağlık meslek etiğinin, en eski ilkesi yararlılık ilkesidir. hizmeti belgeleyen davranışlarla doğruya yönelir.
Bu ilke, sayesinde sağlık çalışanı hastanın yaşamına
destek verir, onu tedavi ederek ağrı ve acısını dindirir. Sözcülük
Her durumda hastaya yararlı olur. Hasta, kendi adına konuşup karar veremiyorsa ve hasta

Aydınlatılmış Onam İlkesi adına konuşabilecek kimse yok ise hastaların bu bece-
rileri geri gelene kadar hastanın çıkarlarını korumak
Hastanın sağlık durumu, konulan teşhis, uygulanacak amacıyla sözcülüğünü yapmaktır.
tedavi yöntemi, önerilen tedaviyi kabul etmemesi duru-