Page 8 - 2024 5. SINIF BURSLULUK SINAVI KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINEVİ -

PARÇADA ANLAM (KONU - ANA DÜŞÜNCE - ANA DUYGU) TÜRKÇE

KONU
Soru: İnsanın toplumla yaşaması biraz da toplum için
• Herhangi bir yazıyı oluşturan bir düşünce, duygu ya da yaşamasına yol açıyor. Zaman zaman insanların hak-
olayla ilgili cümleler topluluğuna paragraf denir. kımızdaki düşüncelerini gereğinden fazla önemsiyor,
• Belli bir konuda bir yazının temeli olan, yazıda asıl an-YAYINLARI
• Paragrafta hakkında konuşulan, söz söyleyen nesne, saygı ve sevgi kazanmak için kendimize karşı sorum-
durum, olay ya da kavrama da konu denir. luluklarımızı topluma karşı olanların ardında tutuyoruz.
Örnek: Oysa böyle durumlarda önemli olan kişinin aynanın ar-
› Günlük yaşamda insanların size tuhaf gelen bazı dındaki asıl görünmesi gerekene karşı sorumluluklarını
davranışlarını görebilirsiniz. Kimi duvara dayalı bir yerine getirmesidir.
merdiven altından geçmez ve bunu uğursuzluk sa- Yukarıdaki parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden
yar. Kimi önüne bir kara kedi çıkarsa o günün kötü hangisidir?
geçeceğini düşünür. Oysa bunların sağlam bir da-
yanağı ya da bilimsel bir gerçekliği yoktur. A) İnsanoğlu, toplum ve kendi kişiliği arasındaki denge-
yi sağlamakta hep zorlanmıştır.
Bu parçanın konusu → “Toplumdaki yanlış inanışlar”dır.
B) İnsanın başkalarından çok kendisine karşı hissettiği

{ Not: Konu, yazarın paragrafta üzerinde en çok dur- sorumluluk önemlidir.
duğu kavram ya da kavramlardır. C) Kişi yalnızca kendine karşı değil, başkalarına karşı
da sorumludur.
D) Toplum, insana istemediği şeyleri dayatır.
Paragraf Sorularında Konuyu Bulduran Soru
Kalıpları:
» Paragrafın konusu nedir? Çözüm: Parçanın ana fikri son cümlede ifade edilmiştir.
» Yazar bu paragrafta ne anlatıyor? “Aynanın ardındaki asıl görülmesi gereken” ifadesiyle
» Bu paragrafta neden söz ediliyor? kişinin benliği kastedilmiştir. Dolayısıyla ana fikir, “İnsa-
» Bu metinde ne anlatılıyor? nın başkalarından çok kendisine karşı hissettiği sorum-
luluk önemlidir.” olarak ifade edilebilir.
EDİTÖR
ANA DÜŞÜNCE (ANA FİKİR)

Paragraf Sorularında Ana Düşünceyi Bulduran
latılmak istenen, en çok vurgulanan, okura kazandırıl- Soru Kalıpları:
mak istenen temel düşünceye ana düşünce (ana fikir) » Paragrafın ana düşüncesi nedir?
denir. Her paragraf bir ana düşünce etrafında toplan- » Vurgulanmak istenen düşünce hangisidir?
mış cümlelerden oluşur.
» Yazar bu yazıyı niçin yazmıştır?
Örnek:
› İnsan sesi güzelliğine yazın kavuşur. Çünkü yaz » Yazarın asıl anlatmak istediği nedir?
engin mavisiyle umut demektir. Güzelliktir, güze-
li düşünmektir. Sanat ilhamları en çok yazın gelir
yoklar kapımızı. Yazın yazılanlar, çizilenler daha ANA DUYGU
umut verici, şeylerdir. İnsanlar daha güçlü, daha is-
teklidir. Çünkü yaz mutluluk kaynağıdır. • Şiir ya da edebî eserin tamamına hâkim olan, okuyu-
cuya hissettirilmek istenen duyguya ana duygu denir.
Bu parçanın ana düşüncesi → “Yaz mevsimi insanlara ya-
şama sevinci verir.” • Ana duygu metnin özünü oluşturur. Bu nedenle metin-
deki diğer duygu ve düşünceler ana duyguyu destekle-
• Ana düşünce yazarın okuyucuya vermek istediği me- yici bir görev üstlenir.
sajdır. Kısacası yazarın paragrafı yazma amacıdır. Örnek:
› Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü,
{ Not: Parçanın ana düşüncesi genellikle parçanın Kız kardeşimin gelinliği şehidimin son örtüsü
başında ya da sonunda verilir. Ancak ana düşüncenin
parçanın geneline yayıldığı metinler de vardır. Dolayı- Işık ışık, dalga dalga bayrağım
sıyla parçanın ana düşüncesi aranırken özellikle giriş ve Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım
sonuç kısımları dikkatlice okunmalıdır. Şiirin ana duygusu → “Bayrak ve vatan sevgisi”

30