Page 33 - 10. SINIF FİZİK FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

3. ÜNTE: DALGALAR PARAGRAF TEST 5

1 (I) 1940 yılında ABD’de �nşa ed�len Tacoma Narrows 3 Bazı sesler�n ş�ddet� ve frekansı aynı olmasına rağmen
(Takoma Narovs) Köprüsü dünyanın üçüncü büyük ses kaynağının yapısındak� farklılık neden� �le sesler farklı
asma köprüsüdür. (II) Bu köprü yapıldıktan kısa b�r süre �ş�t�leb�l�r. P�yanodan çıkan “m�” ses� �le g�tar, keman ya
sonra yıkılır. (III) Bu olay rezonans �le �lg�l� tar�hte b�l�nen da bağlamadan çıkan “m�” ses� farklı kaynaklardan gelen
en �lg�nç olaylardan b�r�d�r. (IV) 140 km/h süratle esen “m�” ses� olarak algılanır. Aynı frekansta ses çıkaran
rüzgâra dayanab�lecek b�r yapıda �nşa ed�len köprü, 67 kaynakları b�rb�r�nden ayıran ve ses kaynağının c�ns�n�
km/h süratle esen rüzgâra dayanamamıştır. (V) Rüzgâ- bel�rlemeye yarayan ses�n özell�ğ�ne tını den�r. Ses�n bu
rın frekansı köprünün doğal frekansına yakın değerlerde özell�ğ� sayes�nde b�r �nsan aynı notayı çalan �k� müz�k
olduğundan köprü rezonansa gelm�ş ve t�treş�m genl�ğ� enstrümanını görmeden hang� ses�n hang� enstrümandan
arttığı �ç�n yıkılmıştır. geld�ğ�n� ayırt edeb�l�r.

Parçada asıl anlatılmak �stenen düşünce numaralan- Bu parçaya get�r�leb�lecek en uygun başlık aşağıda-
dırılmış cümleler�n hang�s�nde bel�rt�lm�şt�r? k�lerden hang�s� olab�l�r?

A) I B) II C) III D) IV E) V A) Sesler�n Kaynağı
B) Sesler�n �ddet�
C) Sesler�n Frekansı
D) Sesler�n Ayırt Ed�c� Özell�kler�
E) Sesler�n Özell�kler�

2 B�r salınım veya t�treş�m hareket�ne aynı frekansta per�-
yod�k b�r etk� uygulandığında hareket�n genl�ğ� büyür. Bu
olaya rezonans den�r. C�s�mler�n şekl�ne, yapıldığı mad-
den�n c�ns�ne ve esnekl�ğ�ne bağlı olarak sah�p olduğu
frekansa doğal frekans den�r. Salınım yapan salıncağa,
kend� frekansında küçük �tmeler şekl�nde kuvvet uygulan-
ması sonucunda salıncak yükseleb�leceğ� en yüksek nok- 4 Yay ve su dalgalarında olduğu g�b� ses dalgaları da yan-
taya kadar yüksel�r. Rezonansın müz�k, tıp, haberleşme sıma özell�ğ�ne sah�pt�r. Ses dalgalarının sert b�r yüzeye
g�b� b�rçok alanda yararlı uygulamaları vardır. Rezonans çarpıp ses kaynağına ger� dönmes�ne yankı den�r. Hava
olayı, müz�k aletler�n�n gövdeler�n�n b�ç�mlend�r�lme- ortamında 20 C sıcaklıkta yankı olayının oluşab�lmes�
o
s�nde öneml� rol oynar. Görüntüleme amaçlı kullanılan �ç�n ses kaynağı �le ses�n yansıma yaptığı yüzey ara-
MR (Manyet�k Rezonans) c�hazlarındak� radyo dalgaları sındak� mesafe en az 17 m olmalıdır. Bu mesafeden az
�le vücuttak� h�drojen atomları rezonansa get�r�lmekted�r.
ortamlarda kaynaktan çıkan ses �le engele çarpıp gelen
Buna göre aşağıdak�ler�n hang�s� rezonansın olumlu ses ayırt ed�lemez. Çevre ve sağlık sorunlarına neden
etk�ler�ne örnek ver�lmez? olab�len, �stenmeyen b�rçok ses�n kulağa yoğun olarak

A) Masaj koltuklarında t�treş�m sağlanarak vücudun ra- gelmes�yle oluşan ses k�rl�l�ğ�ne gürültü den�r. Yoğun tra-
hatlaması sağlanır. f�k, �ş mak�neler� ve beton kırıcıları gürültü neden� olab�l�r.
B) Yen� dökülmüş betona rezonansla t�treş�m gönder�- Ses�n gürültülü, boğuk ve anlaşılmaz olmasına da uğultu
den�r.
lerek hava boşlukları kaldırılıp beton sağlamlaştırılır.
C) Gök gürültüsünün ardından çığ düşmes� meydana Buna göre aşağıdak�ler�n hang�s� gürültünün d�ğerle-
gel�r. r�ne göre daha düşük sev�yede olduğu yerlerdend�r?
D) B�nalara kuvvetl� t�treş�m ver�lerek yıkılması kolaylaş- A) T�yatro etk�nl�kler� B) Hava alanları
tırılır. C) Düğün eğlenceler� D) Spor müsabakaları
E) Ses dalgalarıyla böbrek taşının kırılması sağlanır. E) Alışver�ş merkezler�

MARKAJ YAYINLARI Markaj Yaynlar / 10. Snf Fizik 33