Page 7 - 10. SINIF KİMYA ÖĞRETEN PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

3. ünİte: ASİtLeR, bAzLAR Ve tUzLAR PARAGRAF TESTİ 1

1 Kaunos (Kbid) antik kenti ile tanınan Dalyan, Muğla'nın 3 (I) Asit terimi, Latincede ekşi anlamına gelen “acidus”
Ortaca ilçesine bağlı bir mahalledir. Bir zamanlar liman kelimesinden gelmektedir. (II) Günlük hayatta birçok
kenti olan Kaunos ekonomik yönden güçlü, egemen, maddenin yapısında asit ya da baz vardır. (III) Örneğin
kendi adına para basabilmiş bir devlet olarak dikkat çek- meyve ve sebzelerin büyük bir bölümünde, temizlik ürün-
mektedir. Kaunosluların sosyal ve ekonomik yaşantılarına lerinde, ilaçlarda, sirkede, yoğurtta, sütte, limon tuzunda,
katkı sağlayan en önemli faktörlerden biri de kentte kur- diş macununda hatta arı zehrinde asit ya da baz vardır.
dukları tuzladır. Kaunoslular 2 bin yıl öncesinde bir tuzla (IV) Vücuda temas eden ısırgan otunun veya insanı ısı-
kurarak tuz üretiminden gelir sağlamışlardır. İztuzu Kum- ran bir karıncanın acı vermesi salgıladıkları formik asit-
salı arkasında kurulan tuzlada 48 tuz tavası ve 4 kanal ten kaynaklanır. (V) Yoğun tempoda ve stresli ortamlarda
tespit edilmiştir. Tarihteki diğer adı beyaz altın olan tuz çalışan bazı insanların midelerinde zaman zaman yanma
laboratuvarda asit ve bazların tepkimesinden meydana meydana gelmesinin sebebi, aşırı stresten dolayı mide-
gelir. nin salgıladığı asit miktarının artmasıdır ve ayrıca yoğun
GİRİŞ YAYINLARI
Parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi enerji gerektiren hareketler sonucunda yorgunluk hissinin
söylenemez? sebebi de kaslarda biriken laktik asittir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
A) Sade bir anlatım sergilenmiştir.
düşüncenin akışını bozmaktadır?
B) Öznel ve nesnel ifadeler bir arada kullanılmıştır.
C) Olaylar, hakim bakış açısıyla ele alınmıştır. A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.
E) Düşüncenin geliştirilmesinde sayısal verilerden de
yararlanılmıştır.

4 Renk değişimi yardımıyla ortamın asitliği ya da bazlığı
hakkında bilgi veren organik boyar maddelere indikatör
(ayıraç) denir. Birçok meyve ve sebzenin suyu indikatör
2 Bazlar günlük hayatta genellikle temizlik ürünlerinin yapı- özelliği gösterir. Örneğin çaya limon sıkıldığında çayın
sında bulunur. Ele kayganlık hissi veren bazların tatları renginin sarıya doğru açılarak sarımtırak bir renk aldığı
genellikle acıdır. Sabun, deterjan ve kireç bazik özelliğe görülür. Bu renk, limon suyunun rengi değil demlenmiş
sahip olduğundan ele kayganlık hissi verir. Yiyeceklerin çayın asidik ortamda aldığı renktir. Çaya bazik bir madde
tatlarına, diğer maddelerin ise cilde verdikleri kaygan- olan kabartma tozu eklendiğinde çayın rengi koyu kırmı-
lık hissine bakılarak yapılarında asit ya da baz bulunup zıya döner. Üzüm suyu ve kırmızı lahana suyu da çay
bulunmadığı anlaşılabilir. Ancak asit ve bazların insan suyu gibi asitlerde ve bazlarda farklı renkler alarak asit
sağlığı açısından zararlı etkileri de vardır. Asit ve bazların ve bazlar için indikatör görevi görür. Kırmızı lahana suyu
zararlı etkilerinden korunmak ve tedbir almak için asit ve mor renklidir; rengi asit ilave edilince kırmızıya, baz ilave
bazları tanımak ve birbirinden ayırt edebilmek gerekir. edilince yeşile döner.
Parçanın anlatımında aşağıdaki duyulardan hangile- Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki anahtar söz-
rine yer verildiği söylenebilir? cükler arasında yer almaz?

A) Görme - Koklama B) Dokunma - Tatma A) Renk B) Asit
C) İşitme - Dokunma D) Tatma - Koklama C) Baz D) Organik
E) Görme - İşitme E) Özellik

Giriş Yayınları / 10. Sınıf Kimya 33