Page 12 - 10. Sınıf Biyoloji Öğretmenin Ders Notları

¦ HÜCRE BÖLÜNMELERİ § 11 11

G KONTROL NOKTASI M Kontrol noktası G Kontrol noktası
1
(iğ ipliği bağlanma M 1 (hücre yeterli
* Hücre yeterli büyüklüğe ulaşmışsa sorunu varsa) G 1 miktarda büyümemişse)
“devam et” sinyali verilir.

* Ortamda yeteri kadar besin ve büyüme Kontrol G 0
sistemi
faktörü varsa “devam et” sinyali veri- G 2
lir.

* DNA’da hasar bulunmuyorsa “devam G Kontrol noktası S
2
EDİTÖR YAYINEVİ
et” sinyali verilir. (DNA hasarlı ise)
G KONTROL NOKTASI Hücre döngüsünde kontrol noktaları dur emri verir.
2
* DNA kendini eşlerken hasar ve hata meydana gelmişse bu durum düzeltilinceye kadar döngü
durdurulur. Herhangi bir hasar yoksa “devam et” sinyali verilir.
M KONTROL NOKTASI

* Kromozomların iğ ipliklerine bağlanması kontrol edilir.
* Kinetokorlar iğ ipliklerine tutunamazsa anafaz başlamaz.

* Bütün iğ iplikleri kinetokorlara bağlandıktan sonra “dur” sinyali ortadan kalkar.

* Bu mekanizma kromozomların yavru hücrelere eşit olarak dağıtılmasını sağlar.
* Hücre döngüsünü bozan durumlar:
» DNA hasarının onarılamaması, » Kimyasal maddeler,
» Hücre döngüsünde rol alan genlerin mutas- » Radyasyon,
yona uğraması, » X ışınlarıdır.

HÜCRE BÖLÜNMESİNİN KANSERLE İLİŞKİSİ
* Vücudumuzda uyum içinde çalışan organlar bir düzen içinde büyür ve gelişirler. Ancak vücutta
normal hücrelerin çoğalması sırasında kontrol mekanizmasının kaybolması anormal hücreler
oluşturur.
* Hücre döngüsünde kontrol noktalarındaki bozukluklar genellikle kanser ile sonuçlanır. Bozuk olan
hücreler dur sinyaline yanıt veremez ve sürekli bölünür.

* Kanser hücrelerindeki bu sürekli bölünme mitoz bölünme ile olur.
* Hücre döngüsünün bozulduğu, “dur, devam et” sinyallerini cevap vermeyen hücrelere kanserli
hücreler denir.

* Kanserli hücrelerin oluşturduğu kitleye tümör denir. Tümörlerin kan ve lenf damarlarıyla vücuda
dağılmasına metastaz denir.
* Tümörler aynı dokuda kalıp başka dokulara yayılmıyorsa iyi huylu tümör, başka dokulara yayılı-
yorsa kötü huylu tümör denir.