Page 20 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 19 19

* Fay hatları yer kabuğunun zayıf ve hareketli bölgeleridir. Volkanik sahalar, genç kıvrım dağları
ve deprem alanlarının uzanışı fay hatlarıyla hareketlilik gösterir.

* Türkiye’nin Arabistan, Afrika ve Avusturya levhaları arasında sıkışması depremlerin yaşanma-
sına neden olur.

* Türkiye’de deprem alanları beş bölgeye ayrılmaktadır.
* Birinci derece deprem alanları fay hatları çevresidir. En yıkıcı depremler bu hat boyunca görül-
mektedir. Beşinci derece deprem kuşakları deprem bakımından en az tehlikeli yerlerdir.
EDİTÖR YAYINEVİ
* Tuz Gölü’nün güneyi ve Anamur Burnu arasındaki bölge beşinci derece deprem alanıdır.
* Türkiye’de karstik bölgelerde çökme depremlerin alanı çok dardır. Bu depremler yer altı mağa-
ralarının tavanlarının çökmesiyle gerçekleşir.

TÜRKİYE’DE EPİROJENEZ
* Ülkemiz Senozoik’in Tersiyer Dönemi’nde (III. jeolojik zaman) toptan yükselmeye uğramış,
Anadolu Yarımadası hâlen yükselmektedir. Akdeniz, Karadeniz, Çukurova ve Ergene Havzası
çökmektedir.

TÜRKİYE’DE OROJENEZ

* Gondwana ve Laurasia karalarının birbirine yaklaşması sonucunda aradaki Tethys tortullanma
alanı sıkışarak su yüzeyine çıkmıştır. Sıkışmanın devam etmesiyle kıvrılan tabakalar Kuzey Ana-
dolu ve Toros Dağlarını meydana getirmiştir.

* Sıkışan katmanların bir kısmı sert yapıda olduğundan kıvrılamamış, belirgin hatlar boyunca kırıl-
mıştır. Kırılma sonucu yer kabuğu fay hatları boyunca bloklar halinde yükselmiş ya da çökmüş-
tür. Yükselen kısımlar dağları oluşturmuştur.

KIVRIM DAĞLAR

Batı Karadeniz’de: Küre, Ilgaz, Köroğlu, Bolu

Orta Karadeniz’de: Canik Dağları
Doğu Karadeniz’de: Giresun, Rize, Çimen, Kop, Mescit, Yalnızçam, Allahuekber

Toroslar’da: Batı Toroslor; Akdağ, Bey, Barla, Geyik, Sultan Dağları, Orta Toroslar; Bolkar, Aladağ, Tah-
talı, Binboğa

Doğu Anadolu’da: Karasu, Aras, Mercan (Munzur), Şerafettin, İhtiyarşahap
İç Anadolu’da: Sündiken, Emir, Sultan, Hızır, Tecer, Elmadağ

KIRIKLI DAĞLAR

Kıyı Ege’de: Kaz, Madra, Yunt, Boz, Aydın, Menteşe