Page 22 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 21 21

AKARSULARIN OLUŞTURDUĞU YER ŞEKİLLERİ

* Belirli bir yatak (vadi) içerisinde ve eğim boyunca akan sulara akarsu denir.

* Aşınım ve birikim faaliyetlerinde akarsuyun akış hızı, yağış, eğim ve bitki örtüsü gibi faktörler
etkilidir.

Kaynak

Akarsu
EDİTÖR YAYINEVİ
Ağız

Denge profili

Taban seviyesi

Kaynak: Akarsuyun doğduğu yerdir.
Ağız: Akarsuyun döküldüğü yerdir.

Debi (Akım): Akarsuyun belirli bir kesitinde saniyede geçen su miktarıdır.
Denge Profili: Akarsuyun yatağını derine ve enine aşındırmasıyla yatak eğimi azalır ve taban seviyesine
yaklaşır. Aşındırmanın en son evresinde yatak eğiminin aldığı şekle denge profili denir. Akarsu yatağının
denge profiline ulaşması ağızdan kaynağa doğru aşamalı bir şekilde gerçekleşir. Buna geriye aşındırma
denir.

Havza: Akarsuyun kollarıyla birlikte sularını topladığı alana denir. Denizle bağlantılı havzalara açık (suları
tatlı olur), bağlantısı olmayanlara (göle dökülürler) kapalı (suları acı, tuzlu veya sodalı) havza denir. (Tuz
Gölü - Van Gölü, Göller Yöresi, Aras, Kura kapalı havzadır.)
Su Bölüm Çizgisi: Havzaları birbirinden ayıran sınırdır. En yüksek yerden geçerler.
Rejim: Akarsu akımının yıl içindeki dağılışına denir. Yıl içinde seviyesi çok az değişen akarsuların rejimleri
düzenlidir. Düzensiz rejimlilerin seviyeleri yıl içinde çok değişir.

A Y Y
Y
A
Y A A
Düzenli Rejim Düzensiz Rejim
(2 kez yükselmiş 2 kez almış.)