Page 41 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ §
40
40 DOĞAL SİSTEMLER

* Okyanusların kapladığı alan bakımından sıralanması şöyledir:
» 1. Büyük Okyanus (Pasifik)
» 2. Atlas Okyanusu (Atlantik)
» 3. Hint Okyanusu

GÖLLER
* Karalar üzerindeki çukur alanlarda oluşmuş durgun su kütlelerine göl denir.

* Yeryüzündeki göllerin en büyüğü Hazar Gölü’dür.
EDİTÖR YAYINEVİ
* Göller derinlikleri yönünden farklılık gösterir. Göllerdeki farklılıklardan biri de sıcaklıklarıdır.
* Kutuplara gidildikçe ve yükseklere çıkıldıkça göl sularının sıcaklık değerleri azalmaktadır. Göllerin
tuzluluk değerleri birbirinden farklıdır.

* Örneğin; Lut Gölü’nün tuz oranı fazladır. Superrior gibi Kuzey Amerika’daki göllerin tuz oranı
azdır. Göller yüzey sularının % 87’ sini oluşturmaktadır.

* Gölün meydana geldiği çukurun oluşum özelliğine bağlı olarak göller farklı gruplara ayrılmaktadır.

DOĞAL GÖLLER

* İç ve dış kuvvetlerin etkisiyle oluşmuş çukurlukların su ile dolmasıyla meydana gelmiş göllerdir.

Tektonik göl: Yer kabuğunun çöken bölümlerinde suların birikmesiyle oluşan göllerdir. Dünyada tek-
tonik göllerin en yaygın olduğu yer Doğu Afrika’dır. Doğu Afrika’ daki Çad, Tanganika, Albert; Orta
Doğu’daki Lut; Asya’daki Baykal, Aral ve Hazar bu göllerdendir.

Karstik göl: Kalkerli alanlarda meydana gelmiş erime çukurlarının su ile dolmasıyla oluşmuş göllerdir.
Bu göllere Hırvatistan, Arnavutluk ve Karadağ’da rastlanmaktadır.

Buzul (sirk) gölleri: Buzul aşındırması ile oluşan çukurluklarda suların birikmesiyle meydana gelmiş
göllerdir. Kanada, Norveç, İsveç, Finlandiya, İsviçre, Rusya Federasyonu ve Arjantin’de rastlanır.

Volkanik göl: Volkanik faaliyetler sonucu meydana gelmiş krater, kaldera ve maar gibi çukurlukların
su ile dolmasıyla oluşmuş göllerdir. Japonya, Türkiye, İtalya, Yeni Zelanda ve ABD gibi genç oluşumlu
ülkelerde yaygındır.

SET GÖLLERİ

Doğal Set Gölleri

* Çukurlukların önünün herhangi bir kütle ile kapanması sonucu meydana gelmiş göllerdir.