Page 42 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 41 41

Alüvyal set gölleri: Akarsuların taşıdığı alüvyonları akarsu eğiminin azaldığı yerlerde biriktirmesiyle
meydana gelmiş göllerdir.

Heyelan set gölleri: Heyelan ile gelen malzemelerin akarsu vadilerini kapatması sonucu oluşmuş göl-
lerdir.

Kıyı set gölleri: Koy ve körfez önlerinin, dalgaların taşıdığı malzemeler tarafından kapatılmasıyla
oluşmuş göllerdir.
EDİTÖR YAYINEVİ
Volkanik set gölleri: Volkanlardan çıkan lavların akarsu vadilerinin önünü kapatmasıyla meydana
gelmiş göllerdir.

Moren set gölleri: Buzulların taşıdığı malzemelerin buzul erime noktalarında biriktirilmesiyle oluşmuş
göllerdir.

YAPAY GÖLLER

Barajlar: İnsanlar tarafından içme, tarımsal sulama ve kullanma suyu temin etmek ile elektrik ener-
jisi üretmek amacıyla oluşturulmuştur. Barajlar; taşkın ve selleri önlemek, elektrik enerjisi elde etmek,
tarım alanlarını sulamak, içme ve kullanma suyu elde etmek amacıyla yapılır.

AKARSULAR

* Eğim doğrultusunda belirli bir yatak içerisinde akan ve genellikle durgun olmayan su kütlelerine
akarsu denir. Akarsuların doğduğu yere kaynak, denize veya göle döküldüğü yere ise ağız denir.
Akarsuların aktığı yatağa vadi denir. Akarsular yüzey sularının yaklaşık %2’ sini oluşturmaktadır.

* Yağışlarla karalara düşen suların bir kısmı yüzeysel olarak akmaktadır. Bunlara selinti sular
denir. Akarsuların en küçüğüne dere denir. Dereler birleşerek çayları, çaylar da birleşerek ırmak-
ları oluşturur. Irmaklar nehir olarak adlandırılır.