Page 168 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

7.
ANI (HATIRA)NI (HATIRA)
A
ÜNİTE

ANI (HATIRA)

* Kişilerin başından geçen ya da yaşadıkları dönemde şahit oldukları olayları üzerinden belli bir
zaman geçtikten sonra yazıya aktarmalarıyla oluşan edebî türe anı denir. Anılarda anlatılanlar,
yazar tarafından yaşanmış ve gözlemlenmiş olaylar olduğundan anı metinleri en gerçekçi yazı
türü olarak kabul edilir.

* Edebiyat dünyasının en yaygın türlerinden olan anıların önde gelen özelliği, yazarının hayatının
EDİTÖR YAYINEVİ
belli bir kesitini alması ve çok daha sonraları bunları yazıya aktarmasıdır. Bu bakımdan anılar
tarihî gerçeklerin ortaya çıkarılmasına, daha net hâle getirilmesine katkı sağlayan edebî ürün-
lerdir. Ancak bu özelliğinden dolayı anıları tarih kitabı gibi de değerlendirmemek gerekir.

* Anı, yıllar önce yaşanmış olayların şimdiki zamanda ve yeni bir bakış açısıyla kaleme alınması-
dır. Anı yazarı yıllar önce yaşanmış bir olayı bütün ayrıntılarıyla hatırlayamamış olabilir; olayla
ilgisi olan insanlara zarar vermemek için bazı ayrıntıları bilerek atlamış olabilir. Bu açıdan bakıl-
dığında, anı türünde yazılmış tüm eserleri bilimsel niteliği olan veya tarihe ışık tutan bir belge
olarak kabul etmek doğru olmaz.

* Anılar ele alınan konunun mahiyetine göre olay merkezli anılar ve kişi merkezli anılar olmak
üzere iki başlıkta incelenebilir.

* Olay merkezli anılarda yazar yaşadığı ya da tanık olduğu bir olayı anlatırken kişi merkezli anı-
larda yazar bir olaydan ziyade kendi hayatında önemli olan bir kişiyi anlatır.
œ Özellikler:

* Anılar yaşanmakta olanı değil yaşanmış olanı konu edinir.

* Öğreticilik amaçlandığı için açık, sade ve anlaşılır bir dil kullanılır.
* Anılar hem bireysel hem de sosyal olaylarla ilgili bilgi veren metinlerdir.

* Anı yazarları yer yer belgelerden ve fotoğraflardan yararlanabilir.

* Birinci tekil şahıslı (ben) anlatım görülür.
* Olayların anlatımında kronolojik bir sıra takip edilir. Dil göndergesel ve heyecana bağlı işlevde
kullanılır.
* Açıklayıcı, öyküleyici ve betimleyici anlatımlardan yararlanılır.

* Yazarın unutulmasını istemediği gerçekleri kalıcı kılar.

* Tarihsel gerçeklerin öğrenilmesine yardımcı olduğu için bazı anılar tarihçilere ışık tutar.
* Yazar hafızasında iz bırakan, kendince önemli olan bir olayı okuyucuya anlatarak okuyucunun da
aynı duyguları yaşamasını amaçlar.