Page 20 - 10-sinif-telafi

HABER METNİ 19

HABER METNİ 5N 1K İlkesi cektir. Ayrıca yerin belirtilmemesi haberin
Günlük gazetelerde, belli aralıklarla yayımlanan • İyi bir haberde aranan başlıca özellik, haberin genelinde de bir eksiklik ortaya çıkaracaktır.
• Haber yazılarında açıklayıcı, söyleşmeye bağlı ve EDİTÖR YAYINEVİ
dergilerde, meslek kuruluşlarının belli aralıklarla insanların zihinlerinde beliren ve “5N 1K” şek- “Tarihi Zeus Heykeli Roma’daki şehir müze-
linde adlandırılan soruları yanıtlayacak bilgileri
yayınladığı bültenlerde; radyo ve televizyonlarda verebilmesidir. Burada bahsi geçen “5N 1K” sinden çalındı.”
belli zaman aralıklarıyla sunulan bültenlerde halka soruları ve bu soruların özellikleri şunlardır: Ne zaman?: Olayın gerçekleşme zamanının
duyurulmak üzere yayımlanan yazılara haber yazısı verilmesi, okuyucuda haberin doğruluğu
denir. Ne / Kim?: Habere kaynak olan olayı kimin gerçek- hissini uyandıracaktır. Zaman ve yer birlik-
leştirdiği ya da bu olayın ne olduğu bildirilmelidir. teliği sayesinde okuyucu haberle ilgili ayrın-
Haber yazılarının şekil ve içerik özellikleri şun- “Tarihi Zeus Heykeli bulunduğu müzeden tarihi tılara ulaşacaktır. Zaman bilgisi haberlerde
lardır: eser kaçakçıları tarafından çalındı.” şeklinde bir genellikle genelden özele doğru verilir. “Tarihi
olay habere konu olabilir ve burada olayı gerçek-
• Haberin içeriği ve başlığı ilginç olmalıdır. Bu du- Zeus Heykeli bugün öğle saatlerinde çalındı.”
rum haberin okunmasında ve yayılmasında ol- leştiren bellidir. Haber Yazılarında Ters Piramit Tekniği
dukça etkilidir. Nasıl?: Habere kaynak olan olayın yapılışının, • Haber yazılarının planında tersine dön-
• Haber duyulmamış olmalıdır. Çünkü okuyucu meydana geliş sürecinin anlatıldığı bölümdür. müş piramit tekniği kullanılır. Tersine
herhangi bir şekilde duyduğu bir haberi okuma Olayın meydana gelişiyle ilgili ayrıntılardan bah- dönmüş piramitte haberle ilgili en önem-
gereği duymaz. sedilir, insanların zihninde oluşan “Böyle bir şey li unsurlar, can alıcı nokta ilk paragrafta
• Haber önemli olmalı ve geniş bir zümreyi ilgilen- nasıl olur?” sorusuna cevap verilir. “Tarihi Zeus verilir. İkinci ve üçüncü derecede önemli
dirmelidir. Heykeli’nin nasıl çalındığı, müzeye nasıl girildiği, unsurlar ise sonraki paragraflarda verilir.
• Haber doğru olmalı ve bu haberi aktaran kişi ha- güvenlik görevlilerinin nasıl atlatıldığı ve heyke- Bu teknikte haberin özeti giriş bölümün-
bere yorumunu katmamalıdır. lin müzeden nasıl çıkarıldığı” gibi sorulara cevap de aktarılır.
• Herkesin kolaylıkla anlayabileceği açık ve anlaşı- verilir. • Ters piramit tekniği günümüzde haber
lır bir dil kullanılmalıdır. Niçin?: Habere konu olan her olayın bir nedeni yazımında en çok kullanılan tekniktir. Bu
• Haber yazılarında dil göndergesel işlevde kulla- vardır. Bu neden haber yazılarında mutlaka belir- teknikte habere yönelik bilgiler en önem-
nılır. liden daha az önemli olana doğru sırala-
• İyi bir haber yazısı “5N 1K” sorularına cevap ve- tilmelidir. Çünkü okuyucu olayın kendisi kadar bu nır. İlk olarak haberdeki can alıcı nokta
rebilecek nitelikte olmalıdır. olayın hangi sebeplerle gerçekleştiğini de bil- aktarılır, daha sonra ise ayrıntılara geçilir.
• Haber yazılarının planında genellikle ters piramit mek ister. “Tarihi Zeus Heykeli’nin niçin çalındığı, Haber Yazılarında Düz Piramit Tekniği
tekniği kullanılır. maddi değerinin ne kadar olduğu, kimlere satıla- • Düz piramit tekniğinde ters piramidin
bileceği” tarzındaki sorulara cevap aranır. aksine ilk olarak ayrıntılar aktarılır, daha
öyküleyici anlatım türlerinden yararlanılır. Nerede?: Habere konu olan olayın nerede geç- sonra da haberin önemli unsurlarına ge-
• Haber yazılarında inandırıcılık, belgelere dayan- tiği açıklanmalıdır. Olayın geçtiği yerin açıklan- çilir. Bu teknik hem haberi sunanlar hem
ma, olayı tüm boyutlarıyla aktarma söz konusu- maması durumunda okuyucu başka kaynaklara de okuyanlar açısından yeterli zamanın
dur. başvurarak olayın geçtiği yeri öğrenmek isteye- olduğu durumlarda daha çok kullanılır.