Page 234 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

234

Olumsuz Cümle ̛ Örnek:
Olumsuz Cümle
• Fiil cümlesinde işin, oluşun yapılmadığını, yapılma- Ő Konuyu hiç anlamadım� ("anlama" eylemi
yacağını veya olmadığını; isim cümlesinde ise sözü gerçekleşmemiştir.)
edilen kavramın bulunmadığını, var olmadığını, bah-
sedilen şekilde olmadığını bildiren cümlelerdir. Ő Yazılı sorularının bir kısmını cevaplayamadı�
• Fiil cümleleri “-ma” olumsuzluk ekiyle ve “ne ... ne” ("cevaplama" işi yapılmamıştır.)
bağlacıyla; isim cümleleri ise “yok, değil” kelimeleriy- Ő Aradığım kitap bu değil� ("Aranılan kitap" yoktur,
le, “ne ... ne” bağlacıyla ve “-sız” olumsuzluk ekiyle mevcut değildir.)
kurulur.

EDİTÖR YAYINLARI
{ Bazı cümleler biçimce olumlu olduğu hâlde anlamca olumsuz olabilir.
• Yıllardır ne arıyor ne soruyor. (Cümlede olumsuzluk bildiren sözcük olmasa da anlam "aramıyor, sormuyor" şek-
linde olumsuzdur.)
{ Bazı cümleler biçimce olumsuz olduğu hâlde anlamca olumlu olabilir.
• Sen çağırırsın da o gelmez mi? (Cümlede "-mez" olumsuzluk eki olmasına rağmen anlam "gelir" şeklinde olum-
ludur.)

Soru Cümlesi Ünlem Cümlesi
Soru Cümlesi
Ünlem Cümlesi
• İçinde soru anlamı bulunan, bir konuda bilgi edinmek,
şüpheleri gidermek ve düşünceleri onaylatmak için Sevgi, korku, şaşma, hayret, seslenme, heyecan ve si-
tem ifade eden cümlelere ünlem cümlesi denir.
kurulan cümlelere soru cümlesi denir.
̛ Örnek: Eyvah, sınavım olduğunu unutmuşum!
̛ Örnek: Babası çocuğa ne getirmiş?

Emir Cümlesi Şart (K
Emir Cümlesi
Şart (Koşul) Cümlesioşul) Cümlesi
• Yüklemi emir kipiyle çekimlenmiş veya anlamca emir • Yargının gerçekleşebilmesini bir şarta bağlayan
özelliği taşıyan cümlelerdir. cümlelerdir.

̛ Örnek: Bu raporu akşama kadar yetiştir. ̛ Örnek: Eve geldiyse bizi beklesin.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, biçimce olumlu ol- 2. Aşağıdakilerden hangisi olumlu, devrik, eylem,
duğu hâlde anlamca olumsuzdur? soru cümlesidir?

A) Yarın sizinle sinemaya gelecek değilim. A) Bir hafta mı kalmış orada?
B) Başarısızlığından ne annesinin ne babasının ha- B) Telefonla konuşan kadını tanıyor musun?
beri var.
C) Bir bakış mıdır seni etkileyen?
C) Araçlar, yoğun trafik yüzünden hareket edemiyor.
D) Gönlüm takılıvermez mi güzel sözlerine?
D) Sizinle mi geleyim, evde mi kalayım?
E) Mutluluk değil midir doğayla baş başa olmak?
E) “Onunla bir daha görüşmem.” demiştim.

Çözüm: "Bir hafta mı kalmış orada?" cümlesi incelendi-
Çözüm: "Başarısızlığından ne annesinin ne babasının ğinde yüklem "kalmış" fiilidir ve sonda olmadığı için bu
haberi var." cümlesinde olumsuzluk bildiren herhangi bir cümle devrik cümledir. Ayrıca cümlede soru anlamı var-
ek ya da sözcük yoktur ancak cümle "Başarısızlığından dır ve anlamca olumsuzluk bildiren herhangi bir ek ya da
annesinin de babasının da haberi yok" anlamındadır. sözcük yoktur.