Page 245 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 245
ANI - ANI TÜRÜNÜN TÜRK EDEBİYATINDAKİ GELİŞİMİİYATINDAKİ GELİŞİMİ
ANI - ANI TÜRÜNÜN TÜRK EDEB 7. ÜNITE 245
ANI
ANI
• Bir kimsenin; kendi hayatının bir kesitini ya da yaşadığı çevrede şahit olduğu olayları edebî değer taşıyan bir dille,
üzerinden belli bir zaman geçtikten sonra anlattığı yazılara anı (hatıra) denir.
• Anılar öğretici metinlerdir ve bu metinler kaleme alınırken mektup, fotoğraf, günlük gibi belgelerden de yararlanıla-
bilir. Bu özelliğiyle anıların tarihe ışık tuttuğu da söylenebilir.
ANILARIN ÖZELLIKLERI
Anılar yaşanmakta olanı değil yaşanmış olanı konu edinir. Olayların anlatımında kronolojik bir sıra takip edilir.
EDİTÖR YAYINLARI
Öğreticilik amaçlandığı için açık, sade ve anlaşılır bir dil Açıklayıcı, öyküleyici ve betimleyici anlatımlardan yarar-
kullanılır. lanılır.
Olaylar objektif, tarafsız bir yaklaşımla yansıtılır. Ancak Anılar hem bireysel hem de sosyal olaylarla ilgili bilgi
bazı anılarda objektifliğin kaybolduğu, izlenime dayalı yo- veren metinlerdir.
rumların yer aldığı görülür.
{ Anılar her ne kadar öğretici metinlerden olsa da bu metinlerde olay anlatıldığı için anılar roman ve hikâye türüne
kaynaklık edebilir. Ömer Seyfettin’in “Kaşağı” ve “İlk Namaz” adlı hikâyeleri, Orhan Kemal’in “Sağ İç” adlı hikâyesi,
Peyami Safa’nın “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” adlı romanı anılardan yararlanılarak kaleme alınan eserlerdir.
ANI TÜRÜNÜN TÜRK EDEBIYATINDAKI GELIŞIMI
• Türk edebiyatında 8. yüzyıla ait “Göktürk Yazıtları” (Türk edebiyatının ilk yazılı belgeleri) anı türünün özelliklerini
taşımakla birlikte 16. yüzyılda Hindistan’da bir imparatorluk kuran Babür Şah’ın yazdığı “Babürname” adlı eser bu
türün edebiyatımızdaki ilk örneği kabul edilir.
• 17. yüzyılda Ebul Gazi Bahadır Han’ın yazdığı “Şecere-i Türkî” adlı eser ile Katip Çelebi ve Naîmâ’nın birçok eseri
bu türün örneklerindendir.
• Ayrıca “vakayinameler, gazavatnameler, sefaretnameler” de anı türünün örnekleri arasında gösterilebilir.
T
TANZIMAT DÖNEMI'NDE ANIANZIMAT DÖNEMI'NDE ANI
• Türk edebiyatında anı metinlerinin edebî bir tür olarak gelişmesi Tanzimat Dönemi’nde başlamıştır. Anı, Tanzi-
mat’tan önceki dönemde de edebiyatımızda görülen bir türdür, ancak eski edebiyatta ikinci plana itilen ve önem-
senmeyen anı türü Tanzimat’la birlikte ön plana çıkmıştır.
• Tanzimat Dönemi’nde yazılan anı türündeki önemli eserler şunlardır:
Namık Kemal: Magosa Hatıraları Muallim Naci: Ömer’in Çocukluğu
Ziya Paşa: Defter-i Âmâl Akif Paşa: Tabsıra
SERVET
SERVETIFÜNUN DÖNEMI'NDE ANIIFÜNUN DÖNEMI'NDE ANI
• Edebiyatımıza Tanzimat’la birlikte giren anı türü, Servetifünun Dönemi’nde edebî bir olgunluk kazanmıştır.
• Türk edebiyatında Batılı anlamdaki ilk anıları Servetifünun Dönemi'nde Halit Ziya Uşaklıgil kaleme almıştır. Bu
dönemde yazılan anılarda genellikle Servetifünun topluluğunun oluşumu, sanat görüşleri ve diğer sanatçılarla
yaşanan edebî tartışmalar ve birtakım siyasi olaylar ifade edilmiştir.
• Servetifünun Dönemi'nde yazılan anı türündeki önemli eserler şunlardır:
Halit Ziya Uşaklıgil: Kırk Yıl, Saray ve Ötesi Mehmet Rauf: Edebî Hatıralar
Ahmet İhsan Tokgöz: Matbuat Hatıralarım Hüseyin Cahit Yalçın: Siyasi Anılar, Edebî Hatıralar
