Page 242 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 242
242
TÜRK EDEBİY
TÜRK EDEBİYATINDA MODERN TİYATROATINDA MODERN TİYATRO
Tanzimat Dönemi Milli Edebiyat Dönemi Cumhuriyet Dönemi
Batılı anlamda tiyatro türü Türk Tiyatro, Tanzimat Dönemi’nden Bu dönemde tiyatronun sahneleme
edebiyatına Tanzimat Dönemi’n- sonra Millî Edebiyat Dönemi’nde de olanakları gelişmiş, açılan okullar
de girmiştir. Tanzimat’a kadar Türk gelişimini devam ettirmiş ve bu dö- sayesinde eğitimli oyuncular ye-
edebiyatında Karagöz, kukla, orta nemde daha çok millî temalara yer tişmiştir. Özellikle de Muhsin Er-
oyunu ve meddah hikâyeleri, köy veren ve Anadolu’ya açılan eserler tuğrul’un Şehir Tiyatrolarını açma
seyirlik oyunları gibi türler tiyatro kaleme alımıştır. Reşat Nuri Günte- yönündeki gayretleri, Cumhuriyet
türünün yerini tutmuştur. Şinasi’nin kin, Musahipzade Celal, İbnürrefik tiyatrosunun önünü açmıştır. Epik
“Şair Evlenmesi” adlı eseri, Batılı Ahmet Nuri gibi isimler bu dönemde tiyatronun ve absürd tiyatronun da
EDİTÖR YAYINLARI
anlamda tiyatronun edebiyatımızda- tiyatro türünde ön plana çıkmışlar- örneklerinin verildiği bu dönemde
hem bireysel hem de toplumsal te-
ki ilk örneği kabul edilir. Namık Ke- dır. malı eserler kaleme alınmıştır. Muh-
mal’in yazdığı “Vatan yahut Silistre” sin Ertuğrul, Refik Erduran, Turgut
adlı tiyatro eseri ise edebiyatımızda Özakman, Recep Bilginer, Orhan
sahnelenen ilk tiyatro eseridir. Bu Asena, Ahmet Turan Oflazoğlu,
dönemde Ahmet Vefik Paşa da Mo- Güngör Dilmen gibi isimler bu döne-
liere'den yaptığı çevirilerle tiyatro- min tiyatro alanındaki önemli isimle-
nun gelişimine katkıda bulunmuştur. ridir.
Geleneksel Türk Tiyatrosu ile Modern Türk Tiyatrosu Arasındaki Farklar ürk Tiyatrosu ile Modern Türk Tiyatrosu Arasındaki Farklar
Geleneksel T
Geleneksel Türk Tiyatrosu Modern Türk Tiyatrosu
• Yazılı metin yoktur, doğaçlama oynanır. • Yazılı bir metin yer alır.
• Modern anlamda sahne, dekor, kostüm, ışık gibi • Modern anlamda sahne, dekor, kostüm, ışık gibi
tiyatroya ait ögeler yoktur. tiyatroya ait ögelerden yararlanılır.
• Kalıplaşmış, aynı özelliği gösteren tipler üzerin- • Kişiler değişkendir, karakter özelliği gösterirler.
den gösterim yapılır.
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Geleneksel Türk tiyatrosu ile ilgili verilen aşağı- 2. Aşağıda verilen açıklamalardan hangisiyle yay ay-
daki ifadelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? raç içinde verilen kavram uyuşmamaktadır?
A) Orta oyununda olaylar, Kavuklu ve Pişekâr adlı iki A) Orta oyununda erkekler tarafından canlandırılan
kahramanın etrafında gelişir. kadın tipi (zenne)
B) Meddahlıkta ses ve davranış taklitlerine dayalı ola- B) Orta oyununun oynandığı yuvarlak alan (palanga)
rak bir hikâye anlatılır.
C) Orta oyununda iyiyi kötüyü ayırt edebilen, aklı
C) Orta oyununda asıl oyunun oynandığı bölüme mu- başında, tecrübeli gibi özelliklerle ön plana çıkan
havere adı verilir. temel karakter (Kavuklu)
D) Köy seyirlik oyunları düğün, ramazan ve bayram- D) Orta oyununda arzbar ve tekerleme olmak üzere
larda köy halkının içinden gelen oyuncular tarafın- iki alt başlığa ayrılan bölüm (muhavere)
dan sunulan gösterilerdir.
E) Orta oyununda oyuncuların giyim kuşamlarının
E) Orta oyununda dekor olarak kullanılan ve yeni konduğu sandığa verilen ad (pusat)
dünya olarak adlandırılan yer evdir.
Çözüm: Orta oyununda Kavuklu ve Pişekâr olmak üzere
Çözüm: Orta oyunu mukaddime, muhavere, fasıl ve bitiş iki temel karakter vardır. Bu karakterlerden Pişekâr; tec-
olmak üzere dört bölümden oluşur. Bu bölümler arasında rübeli, iyiyi kötüyü ayırt edebilen bir karakterken Kavuklu;
asıl oyunun oynandığı bölüm fasıl bölümüdür. iyi niyetli, inatçı, güler yüzlü bir karakterdir.
