Page 273 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

BASINÇ - 1
BASINÇ - 1 2. ÜNITE 273
Katılar ve sıvılar bulundukları yüzeylere ağırlıkları nede- • Düzgün geometrik yapıya sahip cisimlerde basınç he-
niyle bir kuvvet uygular. Birim yüzeye etki eden dik kuv- saplanması;
vete basınç denir. Yüzeyin tamamına etki eden toplam › Şekildeki gibi kenar uzunluğu a
kuvvete ise basınç kuvveti denir. a olan bir küpün basıncını hesaplamak
a
F a istersek;
Kuvvet (dik) F
Basınç = P = F G
A Yüzey alanı A P = ⇒ P = 'dir.
A A
F, birimi Newton (N) A, birimi m 2 Bu durumda; P = G olur.
a 2
PİTÖR YAYINLARI
Newton N › Düzgün geometrik cisimlerde ise; P = h.d.g
Basınç birimi = = Pascal
m 2 m 2 formülü kullanılır.

• Basınç skaler bir büyüklüktür. 2h 3h

h

KATI BASINCI P 1 P 2 P 3
Aynı maddeden yapılmış cisimlerin basınçlarını hesapla-
Katılar ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye kuvvet
uygularlar. Birim yüzeye etki eden ağırlık kuvvetine ba- yacak olursak;
sınç denir. Cismin bulunduğu yüzeye etki eden ağırlığı P = 2h.d.g P = h.d.g P = 3h.d.g
3
2
1
ise basınç kuvvetidir. • Basıncı meydana getiren kuvvet vektörel bir büyüklük
olmasına rağmen basınç skaler bir büyüklüktür.
G (Ağırlık) Ağırlık
Katı Basıncı = • Katılarda basınç kuvveti katı cismin ağırlığına eşittir.
Yüzey alanı
Cismin hangi yüzey üzerinde olduğu önemli değildir.
G
A (Yüzey alanı) P = A • Basınç kuvveti ağırlık değişmedikçe değişmez.
A 2 PIEZOELEKTRIK OLAYI
A
ED 1 çivi P 2 F nan mekanik basınç sonucunda malzemenin elektrik
1
•
Piezoelektrik özelliği, bazı katı malzemelere uygula-
F
alan ya da elektrik potansiyel değiştirme yeteneğidir.
Bu etki sonucu oluşan basınç miktarıyla orantılı olarak
cisimlerin elektrik özelliğine piezoelektrik denir.
Şekildeki çivinin arkasına F kuvveti uygulandığında, kuv-
vet çivinin ucuna aynen iletilir. Ancak, çivinin arka ve uç
kısmında yüzey alanları farklı olduğu için basınçlar eşit F V 1
olamaz.

F F
P = P = P > P
1 A 2 A 2 1
1 2
•
2A A 2A A Kristal

P P P
1 2 •
Yüzey alanı 3A olan cisim şekildeki gibi yüzey alanları 2A Piezoelektrik özelliği günlük yaşamda; çakmaklarda,
kristal mikrofonlarda, sonar cihazlarında, ses kayıt
ve A olan iki parçaya bölünürse yine basınçları eşit olur.
cihazlarında, basınç ölçüm aletlerinde, kuvars saatle-
P = P = P rinde vb. alanlarda kullanılır.
1 2