Page 283 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 283

KALDIRMA KUVVETI - 2IRMA KUVVETI - 2
            KALD                                                                            2. ÜNITE   283
            Sıvıların Kaldırma Kuvveti Ile Ilgili Özellikleraldırma Kuvveti Ile Ilgili Özellikler
            Sıvıların K                                                          buz
                                                                                  V
                                                                                  9V
            •       F K         Şekildeki gibi bir kısmı sıvı içerisin-                   h
                              de olan cisimlere etki eden kaldır-             su
                              ma kuvveti sıvı içinde batan cismin   •   Suda yüzmekte olan bir buzun hacminin   1  'u dışarı-
                              batan hacminin tam orta noktasın-                                 10
                                                                   9
                              dan etki eder.                   da,    'u içerde kalır.
                                                                  10
                                                             •   d  = 1 g / cm , d   = 0, 9 cm  olduğu için denge bu
                                                                                       3
                                                                          3
                                                                su
            •       Buz       Katısı, sıvısında çözünebilen    şekilde olur.   buz
       EDİTÖR YAYINLARI
                              maddeler için; eğer katı maddenin   •   Eriyen buz suyun h yüksekliğini etkilemez.
                           h sıcaklığı değiştirilmeden sıvı
                              içinde çözünebiliyorsa kaptaki sıvı    X Y Z
                              hacmi değişmez.                                                    X
                                                                      tahta               tahta
                                                                 h                          Y   Z
            •                   Katısı sıvısında yüzen cisimler ka-  sıvı
                              bın  tabanına  bir  iple  bağlanıp  sı-  Şekil I              Şekil II
                      Buz   h
                      İp      caklık değiştirilmeden eritildiğinde   •   Şekil-I'de tahta üzerinden alınan X, Y, Z cisimleri sı-
                              sıvı hacmi azalır. h yüksekliği kü-  rayla sıvıya bırakılıyor. Cisimler Şekil-II'deki gibi den-
                              çülür.                           geleniyor. X cismi bırakıldığında h değişmez, Y cismi
                                                               bırakıldığında h değişmez, Z cismi bırakıldığında ise h
                                                               yüksekliği azalır. Yüzen ve askıda kalan cisimler ken-
            •        İp       Şekildeki  gibi  bir  düzenekte  sıvı-  di ağırlığı kadar sıvının yerini değiştirir, batan cisimler

                      Buz     sında eriyen bir katı madde sabit   ise hacmi kadar sıvının yerini değiştirir.
                            h  sıcaklıkta eritildiğinde h yüksekliği
                              artar. (T  ≠ 0)                ̛   Örnek:    V  d          V  d
                                     ip
                                                                        K                     L
            •                      Birbirine  karışmayan  sıvılar         2d          M  d
                         d                                                   X             Z
                          1      içinde bulunan bir cisme uygu-                 Y
                         d       lanan   kaldırma   kuvveti;
                          2
                                 F  = d .3V.g + d .V.g kadardır.   Taşma seviyesine kadar dolu K ve L kaplarında sırasıy-
                                              2
                                      1
                                  K
                                 Yani iki sıvının ayrı ayrı uygula-  la 2d ve d özkütleli sıvılar bulunmaktadır. Bu kaplara d
                                 dığı kaldırma kuvvetine eşittir.  özkütleli V hacmindeki özdeş katı cisimler bırakılıyor.
                                                             Taşan sıvılar M kabında biriktiğine göre;
            •        X             Yoğunluğu  sıvının  yoğunlu-  I.  Yalnız Y terazisinin gösterdiği değerde artış gözlenir.

                                   ğundan büyük olan bir cisim   II.  M kabında 2V hacimde sıvı birikir.
                    Tahta                                    III.  Cisim K kabında yüzerken L kabında askıda kalır.
                                   şekildeki gibi bir tahta üze-
                             h     rinden  alınıp  sıvı  içerisine   verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
                                   atıldığında h yüksekliği aza-
                                   lır. Çünkü cisim tahta üzerin-  ̚   Çözüm: I. X ve Z terazilerinde okunan değer değiş-
                                                             mezken Y terazisinde okunan değer artar. I doğru
               deyken ağırlığı kadar sıvıyı yükseltmiştir. Sıvı içindey-  II. d özkütleli cisim K kabında yarısı batmış şekilde yüzer-
               ken kaldırma kuvveti kadar sıvı yükseltmiştir. Batan                                    3
               cisimlerin  ağırlıkları  kaldırma  kuvvetlerinden  büyük   ken, L kabında askıda kalır. Dolayısıyla M kabında   2   V
               olduğundan h azalmıştır.                      hacminde sıvı birikir. III. ifade doğrudur.
   278   279   280   281   282   283   284   285   286   287   288