Page 291 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SU DALGASI - 1GASI - 1
SU DAL 3. ÜNITE 291
Su dalgası hem enine hem de boyuna hareket edebilen • Su dalgalarında dalga boyunu ölçmek için kullanılan
bir dalgadır. Suya eşit aralıklarla dokunulduğunda daire- alete stroboskop denir.
sel dalgalar, düz bir çubuk ile eşit aralıklarla dokunuldu- Stroboskop döndürülerek
ğunda doğrusal dalgalar elde edilir. Yarık dalga leğenine üstten bakı-
lır. Yarıklar arasından ge-
çen doğrusal dalgalar ince-
Dalga tepesi
Dalga çukuru lenir.
O
Stroboskop

Göz hizasına bir yarık geldiğinde yarıkla aynı hizaya bir
KaynakİTÖR YAYINLARI
Dairesel su dalgaları dalga tepesi geliyorsa ve bu şekilde her bir yarık için bir
dalga tepesi gözlemleniyorsa, dalgalar duruyor gibi gö-
rünür.
O noktasına eşit aralıklarda dokunulduğunda periyodik
su dalgaları elde edilir. Bu durumda, f = n . f s olur.
d
f : Dalgaların frekansı
d
Üstten görünüm
Kaynak su yüzeyi- n: Yarık sayısı
ne eşit aralıklarla f : Stroboskobun frekansı
s
Kaynak dokunduğunda
periyodik doğru-
sal dalgalar elde ̛ Örnek: x
T T T T edilir.

Ç Ç Ç
su
su
Yandan görünüm
Şekildeki dalga kaynağı 1 dakikada 15 dalga üretmek-
tedir. Dalgaların yayılma hızı 5 cm/s olduğuna göre x
• Su dalgalarının hızı derinliğine bağlıdır. Derinlik arttık- uzunluğu kaç cm'dir?
ED dalga boyu azalır. Derinliği I. ve II. bölümde λ = = 1/4 = 20 cm olur. 1 s dir.
ça hız ve dalga boyu artar. Derinlik azaldıkça hız ve
Çözüm: Kaynak 60 s'de 15 dalga üretiyorsa 1 s de
̚
1
-1
dalga üretir. Dolayısıyla kaynağın frekansı
4
4
5
v
farklı olan dalga leğeninde
II
I
f
kaynakta üretilen dalgala-
engel
su
2
olur.
Dalga leğeni rın görünümü aşağıdaki gibi x uzunluğu, 3λ olduğuna göre,
3�20
I II Derin ortamda hız ve dalga x = 2 = 30 cm olur.
boyu büyük, sığ ortamda hız
ve dalga boyu küçük olur.
su engel v > v
1 2 ̛ Örnek: Derinliği değişmeyen bir dalga leğeninde
Yandan görünüm λ > λ 2 oluşturulan 4s periyotlu su dalgalarının ardışık bir tepe
1
f = f ile bir çukur arasındaki mesafe 10 cm olduğuna göre dal-
1 2
gaların yayılma hızı kaç cm/s dir?
I II
v 1 v 2 ̚ Çözüm: λ = v . T ⇒ v = λ olur.
Kaynak (Kaynak sabit frekanslı T 20
olduğu için frekans
λ λ Dalga boyu 20 cm olduğundan v = 4 = 5 cm/s olur.
1 2 etkilenmez.)