Page 343 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

HOMOJEN VE HETEROJEN KARIŞIMLAR - 2
HOMOJEN VE HETEROJEN KARIŞIMLAR - 2 2. ÜNİTE 343
KARIŞIMLARIN ÇÖZÜNEN TANECİK BOYU- • Çözünme olayı, endotermik veya ekzotermik olabilir.

TUNA GÖRE SINIFLANDIRILMASI • Çözünme, çözünenin türüne göre iyonik ve moleküler
• Karışımlar, çözünen veya dağılanın tanecik boyutuna şeklinde gerçekleşir.

göre çözelti, kolloid ve süspansiyon olarak sınıflandı-
a. İyonik Çözünme
rılır. a. İyonik Çözünme
• Asitler, bazlar ve tuzlar suda iyonlarına ayrışarak çö-
Tanecik Boyutuna Göre Karışımlar
zünür.
Çözelti Kolloid Süspansiyon NaCl(k) su Na + + Cl -
(suda)
(suda)
• Çözünen ta- • Dağılan ta- • Dağılan ta- Asitler, bazlar ve tuzların sulu çözeltileri elektrolittir. Bu
necik boyutu necik boyutu necik boyutu tür çözeltiler iyon hareketi ile elektriği iletir.
EDİTÖR YAYINLARI
-6
-6
-9
-9
10 m'den 10 - 10 m 10 m'den
küçüktür. aralığındadır. büyüktür. { H O, polar yapılı bir molekül olup oksijen tarafı kıs-
2
• Homojendir. • Heterojendir. • Heterojendir. mi negatif (δ ), hidrojen tarafı ise kısmi pozitif (δ ) ku-
-
+
• Tanecikler • Tanecikler • Tanecikler tuplar içerir. Su ile tuz karıştırıldığında suyun δ ucu ile
+
-
-
+
çıplak gözle çıplak gözle çıplak gözle Cl iyonu, suyun δ ucu Na iyonu etkileşir.
görünmez. görünmez görülebilir.
• Işığı saçmaz. ancak • Işığı absor- b. Moleküler Çözünme
b. Moleküler Çözünme
• Süzme ile ay- mikroskopla be eder ve • Etil alkol (C H OH) ve glikoz (C H O ) gibi kovalent
6
görülür.
2
6 12
5
rıştırılamaz. saçar. bağlı bileşikler genellikle suda moleküler çözünür.
• Işığı saçar. • Süzme ile su
• Süzme ile ay- ayrıştırılabilir. C H O (k) C H O 6(suda)
6 12
6 12
6
rıştırılamaz. • Moleküler hâlde çözünen içeren çözeltiler elektrolit
değildir.
̛ Örnek: ÇÖZÜNME VE POLARLIK
Çamurlu su Tebeşir tozu - su Kum - talaş • "Benzer benzeri çözer" kuralına göre;
Deterjan köpüğü Şerbet Kan serumu › Apolar moleküller apolar çözücülerde
› Polar moleküller ve iyonik katılar çözünür.
Yukarıdaki karışımlardan hangilerinde dağılan tanecik
-9
-6
boyutu 10 ile 10 m aralığındadır? polar çözücülerde
• Polar yapıdaki H O, polar HBr, H S ve CH Cl gibi mo-
3
2
2
-6
̚ Çözüm: Kolloidlerde, dağılan tanecik boyutu 10 ile lekülleri çözer. Çözünme sırasında dipol - dipol bağları
-9
10 m aralığındadır. Deterjan köpüğü ve kan serumu oluşur.
kolloid karışımlardır. • Polar yapıdaki H O, apolar CO , CCl , C H , I gibi
2
2
4
6
2
6
molekülleri çözemez. H O ile bu moleküller arasında
2
ÇÖZÜNME SÜRECİ dipol - indüklenmiş dipol kuvvetleri oluşur.
• Çözünme bir maddenin başka bir madde içerisinde • Apolar yapıdaki CCl , apolar I , CH , C H gibi mo-
4
6 14
4
2
homojen olarak dağılmasıdır. lekülleri çözer. Çözünme sırasında indüklenmiş dipol
• Çözünme sürecinde homojen karışım (çözelti) oluşur. - indüklenmiş dipol (London) kuvvetleri oluşur.
• Çözünme olayı üç basamakta gerçekleşir. • Polar yapıdaki H O, iyonik NaCl, KNO gibi bileşikle-
2
3
1. Basamak: Çözücü taneciklerinin ayrılmasıdır. (Endo- ri çözer. Çözünme sırasında iyon - dipol etkileşimleri
termik) oluşur.
2. Basamak: Çözünen taneciklerin ayrılmasıdır. (Endo- • Polar yapıdaki H O, polar HF, NH , C H OH, C H O 6
6 12
3
2
2 5
termik) gibi moleküllerle zayıf etkileşimlerin en güçlüsü olan
hidrojen bağı oluşturur. Bu moleküller birbiri içinde ve
3. Basamak: Çözücü - çözünen tanecikleri etkileşir. (Ek- suda iyi çözünür.
zotermik veya endotermik)