Page 365 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

HAYATIMIZDAKİ ASİTLER VE BAZLARYATIMIZDAKİ ASİTLER VE BAZLAR
HA 3. ÜNİTE 365
Asit Yağmurlarının Çevreye ve Tarihi Eserlere ağmurlarının Çevreye ve Tarihi Eserlere
ASİT VE BAZLARIN FAYDA VE ZARARLARI Asit Y
• Halk arasında zaç yağı olarak bilinen sülfürik asit Etkisi tkisi
E
(H SO ) otomobil pillerinde kullanılır. Ayrıca pas ola- •
2
4
rak bilinen demir (III) oksit (Fe O ) ile tepkime vererek Asit yağmurları, suları asidik yaparak ağır metallerin
3
2
pası giderir. çözünmesine ve suyun toksik hâle gelmesine neden
olur.
• PVC üretiminde zehirli bir gaz olan ve halk arasında •
tuz ruhu olarak bilinen HCl kullanılarak yararlı hâle Asit yağmurları, ağaç yapraklarına zarar vererek ağa-
getirilmiştir. cın kurumasına yol açar. Bu durumda bitki kalitesi ve
çeşitliliği azalır.
• Temizlikte kullanılan maddelerin çoğu bazik özellikte-
dir. • Asit yağmurlarının oluşturduğu partiküller insanlarda
nefes almayı zorlaştırır.
EDİTÖR YAYINLARI
• Amonyak (NH ), temizlik malzemelerinde ve soğutucu
3
akışkan şeklinde kullanılır. • Asit yağmurları; tarihi eserlerin, heykellerin, bina ve
taşıtlardaki metal aksamın demir yollarının ve köprü-
• NaOH ve KOH sabun üretiminde kullanılır. lerin yıpranmasına yol açar.
• Çamaşır suyu (NaClO), temizlik ve hijyen amacı ile
kullanılır. Kesinlikle tuz ruhu (HCl) ile birlikte kullanıl-
mamalıdır. ASİT VE BAZLARLA ÇALIŞIRKEN DİKKAT

NaClO + HCl → NaCl + H O + Cl (g) EDİLMESİ GEREKENLER
2
2
Zehirli ve • Koruyucu gözlük, önlük, eldiven kullanılmalı; el, yüz ile
öldürücü vücut asit ve bazların zararlı etkilerinden korunmalıdır.
• Mutfak gereçlerinde oluşan kireçlenmeyi gidermek
için sirke gibi asidik maddeler kullanışlıdır. • Vücut ve giysiler asitle temas ettiğinde bol su ile yı-
• Lavaboları tıkayan kıl ve saç gibi kirleticiler, NaOH kanmalıdır.
veya KOH içeren lavabo açıcılar kullanılarak giderilir. • Asit ve bazların buharları solunmamalı, tadına kesin-
Ancak aşırı lavabo açıcı kullanımı, gider borularına ve likle bakılmamalıdır.
plastik contalara zarar verebilir. • Seyreltme işlemi için su üzerine yavaşça asit eklen-
• Kireç ve pas çözücüler, fosforik asit veya sülfürik asit melidir.

gibi asidik çözeltilerdir. • Asit ve bazlar ışık olmayan, serin, kuru ve iyi havalan-
• Bitkiler için toprağın pH değerini ayarlamak için topra- dırılan alanlarda depolanmalıdır.
ğa asidik veya bazik maddeler kullanılır. • Asit ve bazlar birbirinden uzak olacak şekilde cam
• Protein sindirimi için mide, kuvvetli bir asit olan HCl veya plastik kaplarda saklanmalıdır.
salgılar. Mide asidi; • Asitler ve bazlar, metal raflarda bulundurulmamalıdır.

› Yeterince salgılanmazsa kabızlık ve kansızlık, • Asitler ve bazlar, düşme tehlikesine karşı tabana ya-
kın yerlerde depolanmalıdır.
› Aşırı salgılanırsa ülser gastrit, reflü gibi hastalıklar
ortaya çıkar. Bu hastalıkların tedavisi için proton • Asit ve baz içeren şişeler kapalı ve etiketlenmiş ol-
pompası, kalsiyum karbonat ve sodyum bikarbonat malıdır.
gibi bazik ilaçlar kullanılır.
{ Hidroflorik asit (HF) camın yapısındaki SiO ile tep-
2
ASİT YAĞMURLARININ OLUŞUMU kime vererek camın yüzeyinde dekoratif görüntü oluş-
• Asit yağmuru; karbon dioksit (CO ), azot oksit, (NO ve turur.
2
NO ) ve kükürt oksitlerin (SO ve SO ) atmosferdeki • SiO + 4HF → SiF + 2H O
2
2
4
2
2
3
su buharı ile tepkimeye girerek yeryüzüne yağış ola- • HF, kilden yapılan porselen ile tepkime verir ve por-
rak ulaşmasıdır. seleni aşındırır.
› CO (g) + H O(s) → H CO (suda) (Karbonik Asit)
2 2 2 3 • Sülfürik asit (H SO ), fosforik asit (H PO ) ve derişik
3
4
4
2
› NO (g) + H O(s) → HNO (suda) (Nitrik Asit) asetik asit (CH COOH) nem çekici maddelerdir.
2 2 3 3
› SO (g) + H O(s) → H SO (suda) (Sülfürik asit)
3 2 2 4