Page 391 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

M
MİTOZ - 1İTOZ - 1 1. ÜNİTE 391
HÜCRE DÖNGÜSÜ • İğ iplikleri kromozomların kinetokor bölgelerinden
HÜCRE DÖNGÜSÜ
• Bir hücrenin bölünmeye başlamasından itibaren onu sentromerlere bağlanır.
takip eden diğer hücre bölünmesine kadar geçen za- • Kromatin iplik kromozom halini alır.
man aralığına hücre döngüsü denir.
• Bu döngü başlıca interfaz ve mitotik evreden meyda- b) Metafaz
b) Metafaz
na gelir. • Kromozomlar ekvatoral düzlemde
A. INTERFAZ yan yana dizilirler.
• Hücrenin bölünmeye hazırlandığı evredir. • Kromozomların en net gözlendiği ev-
redir.
• İnterfaz evresi G , S ve G evrelerinden oluşur. • Kromozom haritaları (karyotip) bu safhada hazırlanır.
1
2
EDİTÖR YAYINLARI
G G Evresi (Birinci ara) Evresi (Birinci ara) • Bu evrede kromozomların karyotipi çıkarılarak olası
1 1
• En uzun evredir. ATP ve protein sentezi hızlanır. sayı, şekil ve kromozom anormallikleri belirlenir.
• Hücre belli bir büyüklüğe ulaşarak bölünmeye hazır
c) Anafaz
hale gelir. c) Anafaz
• Hızlı bölünen embriyonik hücrelerde G evresi görül- • İğ ipliklerinin (mikrotübül) kasılma
1
meden S evresi gerçekleşir. ve gevşeme hareketleri kardeş kro-
matitleri bir arada tutan sentromeri
S Evresi (Sentez)
S Evresi (Sentez) parçalar.
• DNA molekülleri eşlenerek (replikasyon) miktarını iki • Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır, zıt kutuplara çe-
katına çıkarır. kilir ve kromozom olarak nitelenir.
• Kromatinlerin sayısı replikasyona bağlı olarak iki ka- • Kromozomlar kutuplara ulaştığında anafaz evresi ta-
tına çıkar. mamlanır.
• Bu evrenin sonunda kromozom yapısı iki kromatitli
d) Telofazelofaz
hale gelir. d) T
• Profaz evresinin zıddıdır. Çe-
G G Evresi (Ikinci ara) Evresi (Ikinci ara) kirdek zarı oluşur. Çekirdekçik
2 2
• Bölünme ile ilgili enzimler sentezlenir. oluşur. İğ iplikleri kaybolur. Kro-
• Organel sayısı arttırılır. mozomlar kromatin iplik haline
• DNA sentezi durur ancak RNA sentezi devam eder. • geçer.
Telofaz evresinde bir hücrede 2 çekirdek bulunur.
• Sentrozom çiftleri zıt kutuplara hareket etmeye başlar. •
• Erişkin hayvanların sinir ve kas hücrelerinde bölünme Bitki hücrelerinde sitokinezin temeli telofazda atılır.

durduğundan hücre döngüsü görülmez. • Telofazın sonuna doğru hayvan hücrelerinde sitoplaz-
ma boğumlanması, bitki hücrelerinde ara lamel (ara
B. MITOTIK EVRE plak) oluşumu başlar.
• Çekirdek ve sitoplazma bölünmelerinden oluşur. 2. SITOKINEZ (SITOPLAZMA BÖLÜNMESI)

1. ÇEKIRDEK BÖLÜNMESI (KARYOKINEZ) • Çekirdek bölünmesinden
hemen sonra sitoplazma
a) Profaz
a) Profaz
bölünmesi başlar.
• Çekirdek zarı, çekirdekçik ve orga- • Hayvanlarda, sitoplazma boğumlanarak bölünür.
neller erir. •
• Sentrozomlar zıt kutuplara çekilir ve aralarında iğ ip- Bitkilerde ise hücre çeperi bulunduğundan; sitoplaz-
ma boğumlanarak bölünemez. Ara lamel oluşumu ile
liklerini oluşturur. bölünme gerçekleşir
• Bitki hücrelerinde sentrozom yoktur. İğ ipliklerinin bit- • Mitoz sonucu oluşan hücre sayısı 2 bağıntısıyla he-
n
kilerde mikrotübüller sağlar.
saplanır. n, bölünme sayısını temsil eder.