Page 395 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

EŞEYSİZ ÜREME
EŞEYSİZ ÜREME 1. ÜNİTE 395
• Ana canlının döllenme olmadan yeni bireyler oluştur- • Sporlar n kromozomludur. Bu üremede döllenme ger-
masına eşeysiz üreme denir. çekleşmez.
• Eşeysiz üremenin temeli mitoz bölünmeye dayanır. • Plazmodyumda, bazı mantarlarda, kara yosununda,
• Kalıtsal çeşitlilik (genetik varyasyon) yaşanmaz. eğrelti otunda görülür.
• Eşeysiz üremenin iki belirgin özelliği vardır. Bunlar; Sporlar

› Tek atanın varlığı, Olgun mantar
Hifler
› Döllenmenin kesinlikle yaşanmamasıdır. Genç mantar
• Hızlı bir üreme çeşididir.

• Çoğalma hızı yüksektir. Kısa zamanda çok sayıda
EDİTÖR YAYINLARI
yeni bireyler meydana gelir. Miseller
Rejenerasyon
• Eşeysiz üreme sonucu oluşan bireyler, birbirleriyle ve Rejenerasyon
ata canlı ile aynı kalıtsal bilgiye sahiptirler. • Canlıların yaşamları boyunca zarar gören, kopan bazı
• Eşeysiz üreme ile tek tip fertler elde edilir. doku veya hücrelerinin yenilenmesine rejenerasyon
• Bu durumun avantajı, yararlı özelliklerin korunmasını denir.
sağlamasıdır. • Kopan vücut parçaları kendisini tamamlayarak yeni
canlı oluşturmasına rejenerasyonla üreme denir.
• Bu durumun dezavantajı, değişen ortam koşullarına
uyumu güçleştirmesidir. • Doku, organ düzeyindeki rejenerasyon üreme değildir.
Planarya, denizyıldızı rejenerasyonla çoğalır.
• Erkek ve dişi birey yoktur.
• Eşeysiz üreme bölünerek üreme, tomurcuklanma, Partenogenez
Partenogenez
sporla üreme, rejenerasyon, partenogenez ve bitkiler- • Döllenmiş yumurta hücresinin mitozla gelişmesi sonu-
de vejetatif üreme ile gerçekleşir.
cu yeni birey oluşturmasıdır.
• Bal arılarında, yabani arılarda ve bazı karıncalarda
Bölünerek Üreme görülür.
Bölünerek Üreme
• En hızlı gerçekleşen üreme çeşididir. • Kraliçe arının mayoz sonucu ürettiği yumurta hücresi
• Prokaryot ve ökaryot tek hücreli canlılarda görülür. mitozla gelişerek erkek arıları meydana getirir.
• Ökaryot tek hücreli canlılarda enine, boyuna ve her • Erkek arıların mitozla ürettiği spermler ise eşeyli üre-
yönde ikiye bölünmeyle üreme gerçekleşir. mede rol oynar.
• Paramesyum enine, öğlena boyuna, amip her yönde Kraliçe Arı Erkek Arı
bölünerek çoğalır. 2n n
Mayoz Mitoz
Tomurcuklanma omurcuklanma
T P
• Ana canlının vücudunda mitozla oluşan çıkıntının ge- A Yumurtalar Döllenme Spermler (n)
(n)
lişmesiyle yeni canlının oluşmasıdır. R
T
• Oluşan tomurcuk ana canlıdan ayrılabilir ya da ana E Haploid Zigot (2n) Arı sütü ile
N
canlıyla birlikte yaşayabilir. O gelişme Dişi embriyolar beslenme
• Bira mayası, hidra, mercan, gözyaşı bitkisinde görülür. G (2n)
E
N
Sporla Üreme E
Sporla Üreme
Z
• Olumsuz ortam koşullarına dayanıklı, etrafı kalın bir Erkek Arı
örtüyle çevrili özelleşmiş üreme hücrelerine spor adı (n)
verilir. İşçi arı Kraliçe Arı
• Sporlar uygun koşullarda gelişip yeni canlılar oluştur- (2n) (2n)

masına sporla üreme denir.