Page 503 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 503

DÜNY
            DÜNYA GÜCÜ: OSMANLI - 1A GÜCÜ: OSMANLI - 1                                      5. ÜNITE   503
            •   Osmanlı Devleti, XV ve XVI. yüzyılda stratejik rakiple-    › Osmanlı,  Habsburg  egemenliğine  başkaldıran
               rine uyguladığı uzun vadeli siyasi politikalar sayesinde   Fransa, Ingiltere, Hollanda gibi millî monarşilere si-
               dünya gücü hâline geldi.                          yasi ve ekonomik destek verdi.
            Osmanlı – Venedik – Ceneviz Ilişkilerienedik – Ceneviz Ilişkileri
            Osmanlı – V                                          › Avrupa’da güçler dengesini değiştirdi.
            •   Venedik ve Ceneviz Italyan devletlerinin en güçlüleri     › Reform hareketleri sırasında Protestanları destek-
               arasındaydı.                                      leyerek Şarlken’i zor durumda bıraktı.
            •   Her iki devlet de Bizans’ın tanıdığı ayrıcalıklarla deniz     › Şarlken  1555  yılında  Protestan  prenslerle  imzala-
               ticaretini serbestçe yürütüyorlardı.              dığı  Ougsburg  Antlaşması  ile  tahtından  ayrılmak
            •   Bu nedenle Venedik gücünü Akdeniz, Ceneviz ise Ka-  zorunda kaldı.
               radeniz ticaretinden alıyordu.                Osmanlı - Portekiz
       EDİTÖR YAYINLARI
                                                             Osmanlı - Portekiz IlişkileriIlişkileri
            •   Istanbul’un  fethiyle  bu  imtiyazlarını  kaybetmek  iste-  •   Osmanlı Devleti XVI. yüzyılda Portekiz ile Akdeniz ve
               meyen her iki devlet de Osmanlı Devleti ile anlaşmak   Hint Okyanusu’nda mücadele etti.
               zorunda kaldı.
            •   Osmanlı Devleti ise Hristiyan birliğini parçalama ve ti-  •   Portekiz’in  Ümit  Burnu  yoluyla  Hindistan  ticaretinin
                                                               yönünü değiştirmeye çalışması, Hürmüz Boğazı’nı ele
               caret gelirlerini artırma politikaları doğrultusunda Ve-  geçirip doğudan gelen malların Akdeniz’e ulaşmasını
               nedik ve Ceneviz’e ekonomik ayrıcalıklar tanıdı.  engellemesi Osmanlı - Portekiz mücadelesinin başla-
            •   Ancak Fatih Sultan Mehmet’in Karadeniz, Ege ve Ak-  masına neden oldu.
               deniz’de egemenlik kurma faaliyetleri Venedik ve Ce-  •
               neviz ile ilişkilerin bozulmasına yol açtı.     Doğu Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak isteyen
                                                               Osmanlı, Portekiz ile Hint Okyanusu’ndaki mücadele-
            •   Venedik ve Ceneviz ise Osmanlıları rahatsız edecek   sinde başarılı olamadı.
               ittifaklar içine girme politikası yürüttüler.  •
            •   Fatih Sultan Mehmet bütün Ceneviz kolonilerine son   Ancak  Akdeniz’de  Portekiz’e  üstünlük  sağlayarak
                                                               Portekizlilerin  Akdeniz’de  etkinlik  göstermesine  izin
               vererek Karadeniz’i bir Türk gölü hâline getirdi.   vermedi.
            •   Aynı dönemde Ege adalarının Venedik’ten alınmasıyla
                                                             Osmanlı - Safevi IlişkileriIlişkileri
               Ege’de üstünlük Osmanlı Devleti’ne geçti.     Osmanlı - Safevi
                                                             •   Akkoyunlu Devleti’nin 1473 tarihinde yıkılma sürecine
                                                               girmesiyle Iran’da oluşan iktidar boşluğu Safevi Dev-
            Osmanlı – Habsburg IlişkileriIlişkileri
            Osmanlı – Habsburg                                 leti’ni ortaya çıkardı.
            •   Habsburg hanedanına mensup Şarlken Ispanya kralı  •   Safevi Devleti uyguladığı politikalarla Osmanlı Devle-
               iken 1519 yılında dedesinin ölümü üzerine Kutsal Ro-  ti’ni siyasi bakımdan olduğu kadar dini ve sosyal ba-
               ma-Germen imparatoru seçildi.                   kımdan da olumsuz etkiliyordu.
            •   Şarlken’in  öncelikli  hedefi  Hristiyan  Avrupa  birliğini   •   Osmanlı ile Safevilerin farklı mezheplere sahip olma-
               kurmaktı.                                       ları siyasi nitelikli mücadeleye dini bir boyut da kattı.
            •   Buna karşılık Kanuni Sultan Süleyman da cihan ha-  •   Bu durumu fırsata çevirmek isteyen Avrupa Hristiyan
               kimiyeti idealini gerçekleştirmek istiyordu. Bu durum   dünyası,  Osmanlıları  Avrupa’dan  atmak  için  Safevi
               Şarlken ile Kanuni’yi karşı karşıya getirdi.    Devleti’nden yararlanmak istedi.
            •   Kanuni sadece Kutsal Roma-Germen Imparatorluğu   •   Papa,  bir  mektubunda  Şah  Ismail’in  ortaya  çıkışını
               ile değil Hasburg hanedanından gelenler tarafından   “Türklere karşı harekete geçebilmek için ilahi bir fır-
               yönetilen Ispanya ve Avusturya ile de mücadele etti.  sat” olarak değerlendiriyordu.
            •   Osmanlı  Devleti  bu  mücadeleye  Avusturya  ile  Orta   •   Şii mezhebini siyasi hedeflerine ulaşmak için kullanan

               Avrupa’da Ispanya ile Akdeniz egemenliği için yaptı.  Safeviler Anadolu’da Osmanlı Devletine karşı isyanlar
            •   Kanuni Sultan Süleyman’ın Habsburglara karşı uygu-  çıkardı.
               ladığı politikalarla;                         •   Yavuz  Sultan  Selim  Çaldıran  Savaşı’nı  kazanarak

                 › Avrupa’nın en güçlü imparatoru olan Şarlken hede-  Anadolu’da Safevi tehdidini büyük çapta ortadan kal-
                 fine ulaşmadı.                                dırdı.
   498   499   500   501   502   503   504   505   506   507   508