Page 504 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

504
Osmanlı-Memlûklu
Osmanlı-Memlûklu IlişkileriIlişkileri
• XV ve XVI. yüzyılda Osmanlılar ve Memlûklular iki güçlü Türk-Islam Devleti idi. Iki ülke arasında Türk ve Islam
dünyasının liderliği konusunda kıyasıya bir mücadele vardı.
• Ancak Abbasi halifesinin Memlûkların koruyuculuğunda olması, onlara Islam dünyasında ayrı bir itibar sağlıyordu.
• Osmanlı-Memlûklu rekabeti, II. Bayezid Dönemi’nde savaşa dönüştü. Savaş sonunda Memlûklular hâkimiyet alan-
larını Anadolu’nun güneyine kadar genişlettiler.
• Fatih Dönemi’nde de bu ilişkiler gergin bir şekilde devam etmişti. Türk-Islam dünyasının liderliğini ele geçirmek
isteyen Yavuz Sultan Selim padişah olduktan sonra hem Memlûklu Devleti’nin siyasi varlığına son vermeyi hem de
halifeliği ele geçirmeyi amaçladı.
• Ancak doğrudan Memlûklulara tavır takınmadı. Hatta Memlûklularla şekli bir ittifak yaparak bütün gücünü Safevi-
lere yöneltti. Çaldıran Savaşı sonrasında Safevileri bertaraf eden Yavuz, daha sonra Memlûkluların desteklediği
EDİTÖR YAYINLARI
Dulkadiroğullarına da son vererek Memlûklarla sınır oldu.
• Bu durum sonucunda iki ülke arasında önce Mercidabık, daha sonra Ridaniye savaşları yaşandı. Bu iki savaş

sonrasında Memlûkluların siyasi varlığına son veren Osmanlılar hem Türk-Islam dünyasının tek lideri oldu hem de
halifeliği ele geçirdi.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR

1. Osmanlı Devleti’nin politikalarına yüzyıllar boyunca 2. Osmanlılar ile Memlükler arasında Dulkadiroğulları
yön veren tek ve değişmez bir stratejinin varlığı söz toprakları üzerindeki rekabet ilk defa Yıldırım Baye-
konusu değildir. Devletin varlığını sürdürdüğü süre zid Dönemi’nde başlamıştır. Fatih Sultan Mehmet
içinde uyguladığı stratejiler Osmanlı’yı dünya gücü Dönemi’nde aralıklarla çatışmalar halinde seyreden
hâline getirmiştir. ilişkiler Yavuz Sultan Selim Dönemi’nde ise savaşlara
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin dün- dönüşmüştür.
ya gücü haline gelmesinde uyguladığı stratejiler- Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı-Memlük ilişki-
den biri değildir? lerinin bozulmasının nedenlerinden biri değildir?

A) Değişen jeopolitik koşullar karşısında kendilerini A) Hicaz su yolları sorununun yaşanması
hemen yenilemeleri B) Yavuz Sultan Selim’in Dulkadiroğulları Beyliği’ne
B) Fethettikleri yerlerde yerel hanedanları ortadan son vermesi
kaldırarak bu ülkeleri doğrudan hakimiyetleri al- C) Memlüklerin Anadolu’da Şahkulu Isyanı’nı çıkar-
tına almaları ması
C) Merkeziyetçi bir yapı içerisinde düzenli bir taşra D) Yavuz Sultan Selim’in doğuya doğru genişleme
idaresi kurmaları siyaseti yürütmesi
D) Orduda tımarlı sipahileri kaldırarak yeniçerilerin E) Taht mücadelesine giren Osmanlı şehzadelerin
sayısını artırmaları Memlük Devleti’ne sığınması
E) Sahip olduğu kaynakları etkin bir şekilde kullan-
maları

Çözüm: Tımar sisteminin bozulmasıyla tımarlı sipahilerin Çözüm: Şahkulu Isyanı II. Bayezid Dönemi'nde Anado-
eksikliğini yeniçerilerin sayısını arttırarak gidermeye çalı- lu'da çıkmış ve Safevi Devleti tarafından desteklenmiş
şan Osmanlı, ordu içindeki dengeyi bozmuş devlet içinde Şii nitelikli bir isyan hareketidir. Memlük Devleti ile ilgisi
büyük bir güç hâline gelen yeniçeriler devletin zayıflama- yoktur.
sında en önemli etkenlerden biri olmuştur.