Page 159 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

ÂŞIK TARZI HALK ŞİİRİ 3. ÜNİTE - 5. TEST 159

Âşık Tarzı Halk Şiiri: Halk şiirinin bu kolu; genellikle usta-çırak ilişkisi içinde yetişmiş, saz çalıp şiir söy-
leyen âşıklar tarafından oluşturulmuştur. Âşık şiirinde bade içme, saz çalma, mahlas alma, lebdeğmez ve
atışma gibi âşıklık gelenekleri vardır. Dini etkiden uzak olan bu şiir anlayışının ürünleri şunlardır:

Koşma: 11'li hece ölçü- Semai: Daha çok sevgi, Varsağı: Güney Anado- Destan: Dörtlüklerle
süyle ve dörtlüklerle söy- aşk, ayrılık ve doğa gibi lu’da Varsak Türklerinin yazılır ve dörtlük sınırla-
lenir. Dörtlük sayısı 3 - 5 konuların işlendiği âşık özel bir ezgiyle söylediği ması olmadığı için halk
arasında değişir. Kafiye tarzı halk şiiri nazım şiirlerdir. Müziğinde, söz- şiirinin en uzun nazım
şeması abab/cccb/dddb şeklidir. Kafiye şeması lerinde meydan okuyan biçimidir. Genellikle top-
... şeklindedir. Konusuna koşmaya benzer ve 8'li mertçe bir hava olan lumsal konuları yansıtır.
göre güzelleme, taşla- hece ölçüsüyle yazılır. varsağılarda “Bre, be, Destanlar çoğu zaman
EDİTÖR YAYINLARI
ma, koçaklama ve ağıt Hece ölçüsüyle yazılan behey, hey” gibi ünlem- 8'li ve 11'li hece ölçüsüy-
olmak üzere dört türe semai dışında aruzla ya- lere yer verilir. Biçimce le yazılır ve koşma gibi
ayrılır. zılan türü de vardır. semaiye benzer. kafiyelenir.

1. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan 4. Nasıl vasfedeyim güzelim seni
alınmış olabilir? Rumeli Bosna’yı değer gözlerin
A) Ayna almış perçem düzer Dünyaya gelmemiş eşin akranın
Zülfün tarayı tarayı
İzmir’i Konya’yı değer gözlerin
B) Kırık çanağı yok ayran içecek Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki nazım biçimlerinin
Kahveye gelir de fincan beğenmez hangisinden alınmış olabilir?
C) Eğil dağlar eğil üstünden aşam A) Ağıt B) Semai C) Mani
Yeni talim gelmiş varam alışam
D) Güzelleme E) Türkü
D) Güzel gitti diye pınar ağladı
Acıdı yüreğim yandı pınara
5. Yürü behey Bulgar Dağı
E) Avcılardan kaçmış ceylan misali
Senden yüce dağ olma mı
Geçmiş dağdan dağa yoktur durağı
Sen yayanın güzelisin
Yanakların ağ olma mı
2. Eğer benim ile gitmek dilersen
Eğlen güzel yaz olsun da gidelim Yukarıdaki şiir aşağıdaki nazım şekillerinden
Bizim iller kıraçlıdır aşılmaz hangisiyle yazılmıştır?
Yollar çamur kurusun da gidelim A) Varsağı B) Semai C) Koçaklama

Bu dizelerin nazım şekli aşağıdakilerden hangisi D) Taşlama E) Destan
olabilir?

A) Türkü B) Şarkı C) Koşma
6. Köroğlu’yum medhim merde yeğine
D) Semai E) Varsağı
Koç yiğit değişmez cengi düğüne
Sere serpe gider düşman önüne
3. Savaş, yiğitlik, kahramanlık gibi konuları işleyen
koşmalara ......................... adı verilir ve bu tür şiir- Ölümü karşılar meydan içinde
lerde coşkun ve yiğitçe bir üslup kullanılır. Yukarıda verilen dörtlük işlenen temadan hare-
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden ketle koşmanın türlerinden hangisini örneklen-
hangisi getirilmelidir? dirmektedir?

A) koçaklama B) ağıt C) taşlama A) Güzelleme B) Taşlama C) Ağıt
D) güzelleme E) semai D) Koçaklama E) Semai