Page 435 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 435
OSMANLI DEVLET İDARESİ 4. ÜNİTE - 2. TEST 435
• Osmanlı devlet idaresi seyfiye (askeri bürokrasi), ve eğitim işlerinden sorumlu kişilerdir. Şeyhülislam,
ilmiye (din, eğitim ve hukuk bürokrasisi) ve kale- kazasker, kadı, müderris, şeyhler, imam, müezzin,
miye (sivil bürokrasi) şeklinde birbirini tamamla- medrese öğrencileri bu grup içerisinde yer alır.
yan üç bölümden oluşmuştur. Bu üç sınıf üyele- Osmanlı'da Eğitim Kurumları: Osmanlı Devle-
rinin Müslüman olma zorunluluğu olup her türlü ti'nde eğitim ve öğretim etkinliğinin yapıldığı en te-
vergiden muaf tutulmuşlardır. Bu sınıfların uyum- mel kurum medreseydi.
lu çalışmaları merkezi otoriteyi güçlü tutmuş ve
bu sayede Osmanlı, üç kıtaya hükmeden bir güce • Medreselerde dini ilimlerin yanında tıp, matema-
ulaşmıştır. tik, fizik, kimya, tarih, coğrafya gibi bilimler de
verilirdi. İlk Osmanlı medresesi Orhan Bey zama-
Seyfiye (Kılıç Ehli): Enderunda yetişmiş askeri ve nında İznik'te açıldı.
idari görevlilerdir. Sadrazam, vezirler, kaptan-ı der-
EDİTÖR YAYINLARI
ya, beylerbeyi, sancakbeyi, yeniçeri ağası, subaşı- • Müderrisliğe ise dönemin önemli alimlerinden Da-
lar, kapıkulu askerleri ve Tımarlı sipahiler bu grupta vud el-Kayseri'yi atadı.
yer alır. • Medreselerin dışında tekke ve zaviyelerde de eği-
tim faaliyetleri yürütüldü. Buralarda yetişip kema-
Kalemiye (Kalem Ehli): Devletin yazışma, mali
ve dış işlerinden sorumlu kişilerdir. Defterdar, nişan- le ermiş kişiler halka dini ve ilmi konularda eğitim
cı, reisülküttap, divan kâtipleri, muhtesipler ve def- verdiler.
ter eminleri bu grupta yer alır. • Osmanlı medreselerinde ve Türk-İslam coğraf-
yasında birçok bilim insanı bilimsel faaliyetlerde
İlmiye (İlim Ehli): Medreselerden yetişen aynı za-
manda ulema da denilen, devlet içinde din, adalet bulundular. Akşemseddin, Uluğ Bey ve Ali Kuşçu
bunlardan sadece birkaç tanesidir.
1. Osmanlı Devleti’nde şeyhülislamın fetvaları başlan- 3. Osmanlı Devleti’nde yöneten (askeri) ile yönetilen
gıçta sadece dini meseleler üzerinde verilirken daha (reaya) arasındaki ilişkileri belirleyen unsurlardan
sonradan toplumu ve devleti ilgilendiren siyasi ge- biri de ekonomik düzenlemelerdir. Tımar sistemi
lişmelerde de verilmiştir. Bu bakımdan savaş, barış, çerçevesinde gelişen bu ilişkilerde reayanın tımar
padişahın tahtan indirilmesi ve yenisinin tahta çıka- sistemi sayesinde bulunduğu pozisyonun önemi art-
rılması gibi toplumu ilgilendiren konularda mutlaka mıştır. Hatta devlete yapmış olduğu katkılarla kimi
şeyhülislamın fetvasına müracaat edilmiştir. zaman yönetici sınıfına mensuplardan bile üstün
Buna göre şeyhülislamlık makamıyla ilgili; görülmüştür.
I� Fetvaları ile devlete ve topluma yön vermiştir. Reaya sınıfının devlet nazarında değerli görülme-
sinde;
II� Kanun koyma görevi üstlenmiştir.
III� Tamamıyla siyasallaşmıştır. I� devlete iktisadi ve sosyal manada katkıda bu-
lunmaları,
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
II� üretimde temel unsur olmaları,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
III� devletin Islam hukukuna göre yönetilmesi
D) I ve III E) II ve III durumlarından hangilerinin etkili olduğu söyle-
nebilir?
2. Aşağıdakilerden hangisi kadıların görevleri ara-
sında yer almaz? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) Çıkarılan kanunların Islam dinine uygun olup ol- D) II ve III E) I, II ve III
madığına karar verir.
B) Bir yargıç olarak insanlar arasındaki anlaşmaz-
lıkları mahkemelerde çözüme kavuşturur. 4. Hz. Muhammed’in soyundan gelenlerin hakları-
C) Kazalardaki devlet görevlilerinin bütün uygula- nı koruyan ve hakkında defter tutan ilmiye sınıfı
malarını yargı denetiminden geçirir. mensubu aşağıdakilerden hangisidir?
D) Her türlü sözleşme, nikah, vakıf kurma ve kira- A) Nakibüleşraf B) Kadı
lama işlemlerini onaylar. C) Müderris D) Kazasker
E) Merkezden gönderilen emirleri halka duyurur. E) Müftü
