Page 459 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

TOPKAPI SARAYI VE DİVÂN-I HÜMÂYUN - 2 6. ÜNİTE - 2. TEST 459

Divân-ı Hümâyun şimleri ve hazırladığı bütçeyi önce sadrazama sunar,
• Orhan Bey Dönemi’nde kuruldu. Devlet kurulu padişah onayı ile de uygulamaya koyardı.
anlamına gelen Divan-ı Hûmayun’da siyaset, hu- Nişancı: Divânda, padişah adına alınan her türlü
kuk, sosyal, ordu, ekonomi ile ilgili her türlü konu ferman ve berata padişahın tuğrasını çekerdi. Fethe-
görüşülüp tartışılır ve padişahın onayı ile karara dilen bölgelerdeki arazileri tapu tahrir defterlerine
bağlanırdı. Danışma meclisi niteliğindeki Divan-ı kaydederdi. Kanuni Dönemi’nden itibaren, tımarla-
Hûmayun’a Fatih Dönemi’nden itibaren sadrazam rın sisteminin düzenlenmesi ve dağıtılması görevi de
başkanlık yapmıştır. nişancıya verildi.
Vezir-i âzam (Sadrazam): Padişahın mutlak veki- Şeyhülislam: Divânın asli üyesi olmayan şeyhülis-
li idi. Bundan dolayı padişahın mührünü de taşırdı. lam, gerekli görülen konularda Divâna çağrılır ve fikri
Her türlü hükûmet işlemlerini padişah adına onay- alınırdı. İlmiye sınıfının başı olarak en yüksek din gö-
EDİTÖR YAYINLARI
layarak resmileştirir idi. Padişah sefere katılmadığı revlisi konumundaydı. Divânda alınan kararların şeri
takdirde “Serdar-ı Ekrem” unvanıyla ordunun başın- hukuka uygun olup olmadığı yönünde karar verirdi.
da sefere çıkardı. Ayrıca başkentteki düzen ve yöne- Şeyhülislamın bu kararına da fetva denirdi.
timden de sorumluydu.
Reisülküttap: Divân-ı Hümâyun’un asli üyesi ol-
Vezirler: Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında mayan reisülküttaplar, Divân kâtiplerinin ve kalem-
padişahın yardımcısı konumunda olan bir vezir bu- lerinin şefi konumundaydılar. XVII. yüzyıl sonlarına
lunmaktaydı. Ancak I. Murat Dönemi’nden itibaren
ülke sınırları ve sorunlarının artmasına bağlı olarak kadar nişancıya tabi olarak görev yaptılar. Reisül-
vezir sayısı da artmış ve bu nedenle birinci vezire ve- küttapların görevleri, Divânda kabul edilen ferman-
zir-i âzam denilmiştir. Kanuni Dönemi’nden itibaren lara uygun olarak emirleri yazmak, padişah ve vezir-i
önemli eyaletlere atanan valiler, vezirler arasından âzama gelen mektupları tercüme ettirerek bunlara
seçildi. cevaplar hazırlamaktı.
Kazasker: Adalet işlerinden sorumludur. Medrese Kaptanıderya: Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’n-
işlerine bakar, kadı ve müderrislerin atamalarını ya- den itibaren kaptanıderya da Divânın asıl üyesi ol-
pardı. Taşrada kadıların çözemediği davaları çözme- muştur. Denizcilik işlerinden sorumlu en büyük komu-
ye çalışırdı. Fatih Dönemi’nden itibaren Anadolu ve tan sıfatındaydı. Tersaneye ait işlere bakar, donanma
Rumeli kazaskeri olarak sayıları ikiye çıkarılmıştır. ile ilgili çalışmaları yürütürdü.
Defterdar: Mali alandaki tüm işlemlerden sorumlu Yeniçeri Ağası: Askerî konularda gerek görüldüğü
idi. Devlet gelirlerinin dış hazineye teslimi ve bunla- zaman Divâna çağrılırdı. Kapıkulu askerlerinin her
rın harcamaya dönüştürülmesi en önemli görevleriy- türlü sorununu Divâna iletirdi. Aynı zamanda baş-
di. Baş defterdar yatırım, para basımı ile ilgili giri- kent İstanbul’un da güvenliğinden sorumluydu.

1. • Padişahın sefere gitmemesi halinde ordu komutanı 2. Osmanlı Devleti’nde divan, devlet yönetiminde pa-
olarak “Serdar-ı Ekrem” unvanı ile görev yaparlar- dişaha ait olan yürütme, yasama ve yargı gücünü
dı. padişah adına kullanan temsilcilerden oluşuyordu.
• Kadı, müderris ve müftülerin tayin ve terfilerini ya- Divanda; Seyfiye (askeri bürokrasi) sınıfını sadra-
parlardı. zam, vezirler ve kaptan-ı derya, ilmiye sınıfını şeyhü-
lislam, Anadolu ve Rumeli kazaskeri, kalemiye (sivil
• Yeni fethedilen toprakları kaydetmek ve dirliklerin
defterini tutmak görevleri arasındaydı. bürokrasi) sınıfını defterdar ve nişancı temsil ederdi.
Bu bilgiler dikkate alındığında Divan-ı Hümayun
• Donanmadan sorumlu olup Istanbul’da bulunduğu
zamanlarda divan toplantılarına katılırdı. ile ilgili;
Sözü edilen görevler aşağıdaki divan üyeleri ile I� padişahın üstünde bir karar organı olduğu,
eşleştirildiğinde üyelerden hangisi dışarıda ka- II� divanda farklı yönetici sınıflarının bulunduğu,
lır?
III� ülke sorunlarının ele alındığı en üst kurum ol-
A) Veziriazam duğu
B) Defterdar özelliklerinden hangileri söylenemez?
C) Nişancı A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) Kaptan-ı Derya
D) I ve III E) II ve III
E) Kazasker